رابطه بين سياست‌هاي پولي و تغييرات نرخ ارز با رفتارهاي توده‌وار سهامداران

هدف: در بازارهاي مالي و مطالعات مالي-رفتاري، رفتار توده‌وار سهامداران عنصري با اهميت محسوب شده و به فرايندي اشاره دارد كه در آن، فعالان بازار سرمايه تصميمات خود را بدون توجه به اطلاعات و تحليل‌هاي خود و به تقليد از رفتار ديگران، اخذ مي‌نمايند. تجزيه و تحليل رفتار توده‌وار مي‌تواند درك ما را از چگونگي شكل‌گيري حباب در بازارهاي سهام و كمك به افزايش كارايي بازار سرمايه، بهبود بخشد. با عنايت به اهميت رفتارهاي توده‌وار، در اين پژوهش به بررسي رابطه بين سياست‌هاي پولي و تغييرات نرخ ارز با رفتارهاي توده‌وار سهامداران پرداخته شده است. روش: به منظور اندازه‌گيري رفتارهاي توده وار از مدل چانگ و همكاران (2000) استفاده شده؛ مطابق اين مدل، هنگامي كه انحراف بازده سهام شركت‌هاي موجود در بازار از بازده بازار كاهش يابد، نشانه‌هاي شكل‌گيري رفتار توده‌وار سهامداران احراز مي‌شود. همچنين جهت اندازه‌گيري متغيرهاي سياست‌هاي پولي و تغييرات نرخ ارز، به ترتيب از شاخص‌هاي تغييرات فصلي حجم نقدينگي و نيز تغييرات ماهانه نرخ ارز استفاده شده است. يافته‌ها: با استفاده از داده‌هاي سري زماني طي سال‌هاي 1390 تا 1400 (شامل داده‌هاي 133 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران) و استفاده از رگرسيون چند متغيره جهت تحليل داده‌ها و آزمون فرضيه‌ها، نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه تغييرات نرخ ارز سبب شكل‌گيري رفتارهاي توده‌وار در بورس اوراق بهادار تهران مي‌گردد. مضافا، مطابق نتايج تحقيق هرچند تغييرات حجم نقدينگي سبب تشكيل رفتارهاي توده‌وار سهامداران مي‌شود ليكن، اين نتايج از نظر آماري معني‌دار نمي‌باشد. نتيجه‌گيري: رفتارهاي توده‌وار سهامداران، سبب افزايش فاصله بين قيمت بازار و ارزش ذاتي سهام شده و افزايش ريسك سقوط قيمت سهام و كاهش كارايي بازار سرمايه را به دنبال دارد. مضافا نتايج برخي مطالعات نشان داده كه رفتارهاي توده‌وار زماني كه بازارها در وضعيت با ثبات قرار دارند (صعودي و يا نزولي) نسبت به زماني كه دچار آشفتگي بوده و ابهام بر بازار حاكم مي‌باشد، بيشتر مشاهده مي‌شود. مفهوم اين موضوع آن است كه اگر سياست‌گذاران قصد اثرگذاري بر رفتارهاي توده‌وار را دارند، بايد زودتر و در زماني كه بازارها هنوز در وضعيت با ثبات هستند و قبل از ورود بازار به بحران مالي و شكل‌گيري حباب، تصميمات لازم را اتخاذ و اجرا نمايند. با عنايت به نتايج تحقيق در خصوص تاثير نوسانات نرخ ارز بر شكل‌گيري رفتار توده‌وار ، پيشنهاد مي‌شود تصميم‌گيران در سازمان بورس از اين عامل به منظور جهت دهي به رفتارهاي سرمايه‌گذاران و حركت بازار به سمت ارزش‌هاي ذاتي و پيش گيري از شكل‌گيري حباب و نيز ريزش بيش از حد بازار، استفاده نمايند. به طور كلي، پيامد مهم نتايج اين مطالعه ارائه اين موضوع است كه ناظران بازار، قانون گذاران و به طور خاص بانك مركزي، مي‌بايستي هنگام طراحي سياست‌ها و اخذ تصميمات مرتبط با سياست‌هاي پولي شامل تعيين حجم نقدينگي و كنترل نرخ ارز، محدوديت‌هاي بالقوه مدل‌هاي منطقي موجود را در نظر بگيرند. ضمن آنكه مي‌بايستي عناصر رفتاري نگرش مشاركت كنندگان در بازار و سويه‌هاي رواني و شناختي در هنگام اخذ تصميمات ياد شده، در نظر گرفته شود.