بررسي شناختي دو فعل «بودن» و «داشتن» در نوشتار ناشنوايان

در مقايسه‌ مقولات دستوري فعل جزو مقولات انتزاعي محسوب مي‌شود. از آنجا كه ناشنوايان به دليل محدوديت‌هاي شنيداري در به كارگيري واژه‌هايي كه داراي مفاهيم انتزاعي هستند خطا مي‌كنند؛ نگارندگان در راستاي بررسي مقوله‌ي فعل حدود 4500 جمله در نوشتار 10 دانش‌آموز ناشنواي دختر در مقطع دوم و سوم راهنمايي در استان كرمانشاه در طول يك سال  تحصيلي گردآوري نمودند. هدف از انجام اين مطالعه بررسي كاركرد دو فعل پر بسامد «بودن» و «داشتن» در نوشتار شركت‌كننده‌ها است. در پي اين هدف دو پرسش‌ مطرح شد: الف) چه نوع خطاهاي معنايي در ارتباط با اين دو فعل در نوشتار ناشنوايان يافت مي‌شود؟ ب) ماهيت معنايي و شناختي اين دو فعل چه تاثيري در ميزان استفاده از اين فعل‌ها و خطاهاي مربوط به آنها دارد؟ نتايج اين پژوهش نشان داد خطاي گزينشي (استفاده از دو فعل «بودن» و «داشتن» به جاي يكديگر يا به جاي ديگر فعل‌ها)، خطاي ساختار موضوعي در رابطه با فعل «داشتن» و خطاي اضافه‌نويسي فعل «بودن» به ترتيب خطاهاي پربسامد هستند. اين امر نشان مي‌دهد برخلاف بسامد بالاي استفاده از اين دو فعل، شركت‌كننده‌ها به محتواي مفهومي اين دو فعل تسلط كافي ندارند. همچنين، با توجه به آموزه‌هاي دستور شناختي، نگارندگان بر اين باورند از آنجا كه تغييري در وضعيت دروني فعل‌هاي نامتكامل رخ نمي‌دهد و در طي زمان ثابتند بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند. علت ديگر پربسامد بودن فعل «بودن» محتواي مفهومي اندك و ترسيم طرحواره‌اي آن است.