شخصيت عباس‌بن ‌عبدالمطلب و تأثير گفتمان سياسي عباسيان بر شكل گيري آن

عباس‌بن عبدالمطلب صحابي و عموي پيامبر(ص) است. وجود روايات متعارض در منابع روايي، رجالي و تاريخي دربارۀ او و جايگاهش به عنوان نياي خاندان عباسي كه سرآغاز آن با تدوين منابع اسلامي مقارن و حاكميتشان به سبب مناقشات با علويان با بحران مشروعيت مواجه بود، لزوم بررسي شكل‎گيري شخصيت رجالي وي از منظر تأثير گفتمان سياسي نوادگان وي را نمايان مي‎سازد. اين پژوهش به روش تحليل تاريخي و با بهره‎گيري از منابع روايي، رجالي و تاريخي، نشان مي‎دهد عباس تا فتح مكه مسلمان نشد و روايات مربوط به مدح وي و بزرگداشت معنوي او و خاندانش قابل اعتنا نيست. شخصيت تاريخي وي در سايۀ نياز حكومت عباسيان به مشروعيت، در دو مرحله شكل گرفته است؛ نخست ناگزير به همسونمايي با علويان بودند، اما در پي قيام حسنيان و بروز بحران مشروعيت، با تمسك به نظريۀ وراثت اعمام، به سلسلۀ امامت عباسي و بزرگداشت مهره‎هاي آن از جمله عباس پرداخته‎اند.