عباسيان و چالش مشروعيت (سيماي علي بن عبدالله بن عباس در متون تاريخ نگاري سده هاي نخست قمري)

عباسيان براي كسب خلافت، با گروه هاي مختلف از جمله علويان همكاري داشتند، اما بعد از قدرت گرفتن، آنها را رقيب خود ديدند. قرابت خانوادگي با پيامبر(ص) يكي از دستاويزهاي عباسيان براي اثبات شايستگي شان در كسب قدرت بود. علويان نيز با تأكيد بر نسبتشان با دختر پيامبر(ص)، اين ادعاي عباسيان را رد مي كردند. عباسيان با مسئله مسلماني عباس عموي پيامبر(ص) و همكاري او با قريشيان مقابل پيامبر(ص) در جنگ بدر نيز مواجه بودند؛ به همين دليل به تدوين و نقل اخبار تاريخي درباره نياكانشان با هدف ارائه چهره مطلوبي از آنها اهتمام ورزيدند؛ از جمله تلاش كردند در تاريخ نگاري مربوط به خاندانشان، علي بن عبدالله بن عباس را فردي پرهيزكار و شايسته جانشيني براي پيامبر(ص) معرفي كنند. با توجه به ماهيت داستاني روايت هاي تاريخي، نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از شيوه هاي نقد فرم روايت - به طور خاص شيوه هنكلمن، مبتني بر شناسايي شباهت ميان متون مختلف درباره واقعه اي خاص و ارتباط آن با روايت هاي مشابه - در پي پاسخ به اين سؤال بوده است كه روايت هاي مربوط به علي بن عبدالله تا چه اندازه ماهيت داستاني دارد و همسو با سياست مشروعيت سازي عباسيان نقل شده است؟ ظاهراً رقابت هاي ميان عباسيان با علويان، در برساخت روايت هاي مربوط به علي بن عبدالله نقش داشته و بيشتر روايت ها درباره او ماهيت تاريخي ندارد.