كاربرد تصاوير نوري با قدرت تفكيك مكاني بالا در بررسي گسله‌ هاي فعال: مطالعه موردي گسله شمال زنجان

گستره زنجان ناحيه‌اي در فلات ايران است كه بخشي از دگرريختي فعال ناشي از هم‌گرايي عربي – اوراسيا را در ميان دو كوهزاد البرز و زاگرس در خود جاي مي‌دهد. گسله شمال زنجان با بريدن كوه‌هاي طارم، گسترش رو به غرب كوهستان البرز را محدود كرده، با درازاي نزديك به 60 كيلومتر از كوه هاي سلطانيه در جنوب زنجان‌رود تا شمال شهر زنجان ادامه دارد. نبود لرزه‌خيزي تاريخي مستند و زمين ‌لرزه‌هاي دستگاهي با بزرگاي بيش از 4.5 از ويژگي‌هاي لرزه ‌زمين ‌ساختي اين گسله با آثار فعاليت زمين‌شناسي انكارناپذير است. ما در اين پژوهش تلاش داريم با تلفيق روش‌هاي ريخت‌زمين‌ساختي و داده‌هاي سنجش‌از‌دور در كنار بازديد‌هاي ميداني، شواهد مربوط به فعاليت لرزه‌اي اين گسله را در گذشته چند هزار ساله بررسي كنيم. نقشه ريخت‌زمين‌ساختي گسلش كواترنري بر مبناي تحليل تصويرهاي ماهواره‌اي آرشيوي گوگل ارث، SASPlanet، تصاوير ماهواره‌اي KH9 دهه‌‌هاي 70 و 80 ميلادي (پيش از گسترش شهر زنجان) و مدل‌هاي رقومي زميني 12.50 متري ALOSPALSAR و 30 متري SRTM بررسي شده و پس از انتخاب محل‌هاي مناسب، تصاوير ارتوگرافيك و مدل رقومي ارتفاعي پهپادمبنا براي بررسي آثار زمين لرزه هاي ديرينه و كهن به كار گرفته شده است. اين گسله با يك الگوي ساختاري پيچيده از سه بخش جنوبي، مياني و شمالي تشكيل شده و سازوكار اصلي آن فشاري راست‌بر است. جابه‌جايي‌هاي ميانگين 1.1 متري (تركيبي از جابه‌جايي‌هاي افقي و شاقولي) تك‌رويدادي، رويداد زمين‌ لرزه‌هاي با بزرگاي 6.7 تا 7.0 را در تاريخچه فعاليت هولوسن اين گسله نشان مي‌دهد. اين پژوهش نمونه‌اي از كارآيي روش‌هاي فتوگرامتري نوين در بررسي رفتار زمين ‌لرزه‌اي گسله‌ها در نواحي قاره‌اي با آهنگ دگرريختي آرام است.