ارزيابي مجموعه داده‌هاي ERA5-Land، AgERA5 و MSWX در برآورد دما بر روي ايران

دما يك متغير اصلي در سامانه اقليم زمين است كه نقش مهمي در فرآيند‌‌هاي تبادل انرژي سطح زمين و جو دارد. هدف از پژوهش حاضر ارزيابي‌كارايي سه مجموعه ‌داده‌ بازتحليل ERA5-Land، AgERA5 و MSWX به منظور تعيين مناسب‌ترين داده دما بر روي ايران است. درستي‌سه مجموعه‌داده‌ با استفاده از داده‌هاي دماي ۹۸ ايستگاه هواشناسي‌همديدي در دوره آماري ۲۰۲۰- ۱۹۹۱ بررسي شد. با استفاده از مقادير دماي كمينه، بيشينه و ميانگين و با بكارگيري سنجه‌هاي اريبي، RMSE و ضريب توافق، كارايي سه مجموعه داده نسبت به داده‌هاي ايستگاهي در مقياس‌هاي ماهانه و سالانه ارزيابي شد. ابتدا سه مجموعه داده‌ به تفكيك براي دماي كمينه، بيشينه و ميانگين به شكل فضايي درستي‌سنجي شدند. سپس با در نظرگرفتن 7 پهنه اقليمي‌ اصلي، كارايي دماي ميانگين سالانه به صورت فضايي و زماني مورد ارزيابي قرار‌گرفت. نتايج‌ نشان دادكه هرسه مجموعه داده در برآورد دماي‌كمينه ايران از مقدار خطا و‌ اريبي‌كمتري برخوردارند. در صورتي‌كه در برآورد دماي بيشينه، داده‌هاي AgERA5 و MSWX به‌ترتيب با مقادير℃1.74 و℃1.42 به طور محسوسي خطاي‌كمتري را از خود نشان‌ دادند. در‌مقابل، داده‌هاي ERA5-Land نشان دهنده بيش‌برآوردي (℃5.05) و مقادير بالاي خطا (℃5.07) در سطح كشور مي‌باشد. ارزيابي هر سه متغير دما نشان داد كه مجموعه‌داده MSWX  با ميانگين اريبي‌كمتر از ℃1 كارايي بالاتري در برآورد دماي ايران دارد. همچنين، در بررسي دماي ميانگين براي داده‌هاي ERA5-Land، AgERA5 و MSWX مقاديرضريب ‌توافق براي 98 ايستگاه مورد بررسي، به‌ترتيب 0.45، 0.65 و 0.75 به‌دست آمده است. تغييرات زماني و روندهاي كاهشي و افزايشي دما در سه مجموعه داده با ضرايب همبستگي بين0.86 تا 0.99، در تمام پهنه‌هاي اقليمي‌كشور از انطباق بالايي با داده‌هاي مشاهداتي برخوردار است. نتايج همچنين‌نشان داد، مقادير خطا در هر سه مجموعه داده در فصل زمستان در پهنه‌هاي اقليمي كوهستاني كشور به بيشينه خود مي‌رسد.