رهيافتي زبان‌شناختي بر جايگاه و نقش‌آفريني «كلمه» و «جمله» به عنوان واحدهاي زباني در فرآيند ترجمه قرآن كريم (موردكاوي سوره مباركه فاتحه)

مترجمان قرآن كريم در ترجمه‌هاي خود به واحدهاي زبان اعم از واج، واژه، تركيب، عبارت و جمله توجه كرده‌اند و روش ترجمه خود را لفظ به لفظ، تحت‌اللفظي، آزاد (اقتباسي)، تفسيري و معنايي (مفهومي، گويا، محتوا به محتوا) انتخاب نموده‌اند. هر يك از روش‌هاي ترجمه، به يك واحد زباني متكي است و مترجمان رويكرد خود را بر اساس آن تعريف مي‌كنند. پژوهش حاضر با رويكرد درزماني و به روش توصيفي- تحليلي، فرآيند تحولي واحدهاي زباني را در انواع روش‌هاي ترجمه قرآن كريم و سير تحولي آنها را در طول زمان و با تكيه بر ترجمه‌هاي سوره فاتحه توضيح و تمايز هر كدام را با ديگري بررسي كرده و از طريق تعيين واحد‌هاي زباني، نكات مثبت و منفي هر يك از اين روش‌ها را به همراه چالش‌هاي موجود در فرآيند ترجمه قرآن تببين نموده‌است. نتيجه نشان مي دهد تحولات مربوط به روش‌ها‌ي ترجمه قرآن كريم در دو زمينه رويكرد و واحدهاي زباني بوده‌است؛ به اين معني كه از نويسنده‌محوري يا مخاطب‌محوري به واحدهاي زباني تكيه داشته و از كلمه به جمله تحول يافته‌است؛ همچنين مترجمان قرآن كريم در ابتدا براي رعايت دقت و امانت، از واحد زباني كلمه بهره‌مند شدند و روش ترجمه لفظ به لفظ را پيشنهاد كردند، سپس به جمله‌محوري روي آورده و روش‌هايي از قبيل ترجمه معنايي و تفسيري را به كار گرفتند؛ بنابراين تفاوت غالب ترجمه‌هاي سوره فاتحه در سطح معاني اوليه كلمات، آيات و كل سوره مي باشد كه اين مسأله از نگاه نويسنده‌محوري يا مخاطب‌محوري به قرآن ناشي شده‌است.