تحليل آيات داستان نوح (ع) با تكيه بر نظريۀ كنش گفتاري سرل

يكي از نظريات مطرح در حوزۀ علم كاربردشناسيِ زبان كه در تحليل گفتمان كاربرد دارد و مي تواند زمينه هاي درك بيشتر معنا و تفسير متون را فراهم آورد، نظريۀ كنش‌گفتاري است. اين نظريه براي نخستين بار توسط آستين و سپس به كمك شاگردش سرل به اقتضاي تعاليمي كه از زبان شناسان آموخته بود توسعه يافت. سرل كنش هاي گفتاري را به 5 گروه اظهاري، ترغيبي، تعهدي، عاطفي و اعلامي تقسيم كرد و به بيان ويژگي هاي هر يك از اين كنش ها پرداخت. داستان هاي قرآني از منابع غني مطالعات زبان‌شناسي به شمار مي روند كه با بررسي ساختارهاي زباني و بافت متني آن ها مي توان به بررسي انواع كنش هاي گفتاري پرداخت. اين پژوهش مي كوشد با روش توصيفي و تحليل محتوا ابتدا به بررسي كنش‌گفتاري در گسترۀ كاربردشناسي زبان و سپس با توجه به بافت كلام به تحليل انواع كنش هاي گفتاري سرل در آيات داستان نوح بپردازد. از جمله كاركردهاي مهم اين كنش ها، تبيين دقيق صورت هاي زباني در جهت كشف معاني ضمني گزاره هاي ديني است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه زمينۀ غالب آيات داستان از نوع كنش هاي اظهاري و عاطفي است، اين كنش ها بيشتر در پي بيان دعوت به اطاعت از خداوند و انبياي الهي (عليهم السلام)، معرفي خداوند، توصيف عالم خلقت و شرح ديدگاه ها و بيان حالات نوح(ع) مي باشد. از معاني ضمني كنش اعلامي، اعلام آغاز رسالت نوح(ع) و پايان مأموريت وي با قهر الهي و اعلام عدم ايمان به خدا از طرف نسل هاي غير صالح است. و از معاني غير مستقيم كنش هاي ترغيبي، درخواست هلاكت و نابودي براي كافران است.