شيوه‌هاي بازنمايي كنشگران اجتماعي در رمان «سيّدات زحل» اثر لُطفيه الدُليمي بر اساس رويكرد گفتمان انتقادي ون‌ليوون

تحليل گفتمان انتقادي رويكردي ميان رشته اي است كه از طريق تجزيه و تحليل زبان و تمركز بر ساختارهاي فراتر از جمله، مي كوشد روابط پنهان قدرت، سلطه، نابرابري اجتماعي و فرايندهاي ايدئولوژيك را آشكار سازد. الگوي ون ليوون (2008) يكي از مهمترين رويكردها در زمينۀ تحليل گفتمان انتقادي است كه با تاكيد بر نقش كنشگران اجتماعي، روابط زيرين گفتمان را نمايان مي سازد. اين رويكرد متشكل از دو مؤلفۀ اصلي حذف و اظهار است كه هر كدام زيرشاخه هاي متعددي را دربرمي گيرد. رمان «سيدات زحل» از مشهورترين آثار لطفيه الدليمي نويسندۀ معاصر عراقي است كه در آن مسائل سياسي و اجتماعي عراق در دهه‌هاي اخير را مورد بحث قرار داده است. پژوهش حاضر به روش توصيفي- تحليلي و بر اساس مؤلفه‌هاي جامعه‌شناختي و معنايي الگوي ون‌ليوون به بررسي رمان مذكور پرداخته است تا نشان دهد نويسنده به وسيلۀ معرفي شخصيت هاي اين رمان چگونه ايدئولوژي خود را مطرح كرده است. بر اساس نتايج اين پژوهش، نحوۀ بازنمايي كنشگران اجتماعي در رمان سيدات زحل متأثر از ديدگاه‌هاي فكري و اجتماعي دليمي است. در اين رمان زنان به عنوان كنشگراني فعال و پويا بازنمايي شده اند و در مقابل، كنشگران مرد به عنوان چهره هايي منفعل و با ارزش دهي منفي به تصوير كشيده شده اند كه اين امر حاصل تفكرات فمينيستي دليمي است. همچنين رژيم بعث، نيروهاي آمريكايي و گروه‌هاي تكفيري به دليل جنايات گسترده عليه مردم عراق و به عنوان عاملان اصلي فضاي پرآشوب عراق فعال نمايي شده اند.