واكاوي طرحواره‌هاي تصويري در ضرب‌المثل‌هاي لهجه اماراتي (مورد پژوهش: كتاب الرمسه الإماراتيه)

ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ و افكار عمومي مردم ريشه دارند. از اين رو مي‌توان تا حدودي با فرهنگ، انديشه و آداب و رسوم برخي از ملّت‌ها آشنا شد. از اين رو بررسي طرحواره‌هاي تصوري ضرب‌المثل‌هاي لهجه اماراتي، سبب آشنايي ژرف‌تر با فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن خطه خواهد شد؛ زيرا رابطۀ عميق‌تر ميان زبان و فرهنگ را بررسي مي‌نمايد و ما را به اين نكته رهنمون مي‌سازد كه از طريق درك طرحواره‌هاي تصوري و مفاهيم انتزاعي مي توان به فهم نسبتاً بهتري از زبان و فرهنگ و برخي از كاركردهاي آن‌ها نائل آمد. پژوهش حاضر مي‌كوشد با روش توصيفي- تحليلي، طرحواره‌هاي موجود در ضرب‌المثل‌هاي لهجه اماراتي را كه از كتاب الرمسه الإماراتيه استخراج شده، بر اساس الگوي طرحواره‌هاي تصويري ليكاف و ايوانز در چارچوب معني‌شناسي شناختي بررسي كند و بسامد هر كدام از اين طرحواره‌ها را به تصوير كشيده و به تحليل آن‌ها بپردازد. نتايج اين جستار حاكي از آن است كه از مجموع 22 ضرب‌المثل انتخاب‌شده از كتاب «الرمسه الإماراتي» طرحواره حركتي با 30 درصد، طرحواره ظرف بودگي 22 درصد، طرحواره قدرتي 17 درصد، طرحواره انطباق 13 درصد و طرحواره‌هاي پيوستگي و شكافت هر كدام 9 درصد به ترتيب بيشترين ميزان بسامد فراواني را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه حروف جر «علي و في» يك معناي پيش نمونه‌اي و كانوني دارند كه به ترتيب مفهوم (بر-در) را تبيين مي‌كنند و هنگامي كه در بافت‌هاي مختلف به كار مي‌روند، دچار توسعه در معنا مي‌شوند، به اين معنا كه در نتيجه تأثيرات واژه‌هاي همنشين، معاني ديگري غير از آن معناي كانوني، پيرامونشان شكل مي‌گيرند