نظريه محروميت و گرايش ايرانيان به جنبش‌‌هاي نوپديد ديني (مورد پژوهشي: گرايش به اكنكار در شهر تهران)

معنويت‌گرايي جديد پديده‌اي جهاني است كه ريشه در تحولات ديني،‌ سياسي و فرهنگي جهان دارد. محققان در بررسي دلايل ظهور چنين پديده‌اي، به عواملي چون پيشرفت تكنولوژي ارتباطات، مدرنيته، چالش‌هاي فكري و اعتقادي مقابل اديان نهادينه و مطالبات جمعي در قالب دفاع از آزادي عقيده و دين اشاره دارند. اما اين نوع تحليل‌ها در سطح كلان و بدون توجه به خود كنشگر يا با كم‌توجهي به او انجام شده است. اين مقاله در سطح خرد به يك بُعد از ابعاد گرايش به جنبش نوپديد دينيِ (New Religious Movement) اكنكار (Eckankar) در تهران محدود است كه در آن نويسندگان مي‌كوشند با تكيه بر نظريه «محروميت» (Deprivation Theory) و نزديك‌شدن به ذهنيت كنشگر، دركي جديدتر از چرايي گرايش به اين جنبش را حاصل كند. داده‌ها با دو روش بررسي منابع موجود و مصاحبه عميق با گروندگان به اكنكار نشان مي‌دهند گروندگان در يك يا چند حيطه از زندگي فردي و اجتماعي خود، خلأ و محروميتي را احساس كرده‌‌اند؛ از اين‌رو به اكنكار پيوسته‌اند كه آن را نوعي جبران‌كننده در برابر احساس محروميت يافته‌اند.