بررسي شيوه هاي غلو در شعر آييني فارسي با موضوعيت اوصاف امام علي (ع)

زمينه و هدف: غلو در معني بزرگ‌مايي پديده ها بدانسان كه عقل امكان آن را نپذيرد، يكي از شيوه هاي مهم بيان بشري است. غلو در شعر، حضور گسترده دارد و به آن زيبايي و قدرت تأثير ميبخشد، اما هنگامي كه شعر ميبايد در افزودن بر زيبايي و تأثيرگذاري، حاوي دقّت و حامل حقيقت باشد، غلو ميتواند به آفت آن مبدّل شود. يكي از عرصه هاي حضور گستردۀ غلو در شعر فارسي، شعر آييني است، اما غلو در اين گونۀ بارور شعر فارسي، خالي از آسيب هم نبوده است. هرچند كه غلو در شعر آييني فارسي، ريشه در عشق و علاقۀ سرايندگانشان به انبيا و ائمه (ع) دارد، اما گاه عشق و علاقۀ به دور از آگاهي، منجر به غلوهايي منافي حرمت والاي آن وجودهاي گرامي ميشود و به صحت باورهاي عامۀ باورمندان نيز آسيب ميزند. هدف مقالۀ حاضر، بررسي ماهيت غلو و تبيين شيوه ها و شعب آن در شعر آييني فارسي با تكيه بر غلو در اوصاف امام علي (ع) است. روشها: روش بررسي در مقالۀ حاضر، تركيبي از دو روش توصيفي و تحليلي است. نخست به توصيف ماهيت غلو و گونه ها و شيوه ‌هاي آن و تبيين نگاه دين اسلام، پيامبر (ص)، ائمۀ اطهار (ع) و علما دربارۀ غلو پرداخته ميشود. سپس شيوه هاي غلو در شعر آيين فارسي تحليل ميگردد. دايرۀ موضوعي بررسي نيز اوصاف امام علي (ع) در ديوانها، جنگها، مجموعه ها و پايگاه هاي اينترنتي شعر فارسي است. يافته ها: يافته هاي اين پژوهش، گوياي حضور وسيع غلو در شعر آييني فارسي و بويژه در اوصاف امام علي (ع) است. نتيجه گيري: حضور غلو در شعر آييني فارسي، به شيوه ‌هاي متنوعي چون خداي‌انگاري، تفويض، اباحه گري، خوارداشت و شيوه هاي ديگر است كه گاه در درجات خفيف است و گاه به درجات شديدي ميرسد. اين غلوها گاه الحاديند، اما گاه تنها حاوي درجاتي از انحراف عقيده اند. نيز غلوها گاه موجب تعظيم و تكريم هستند، اما گاه نه تنها حاوي هيچ حسني نيستند، بلكه از سنخ نقض غرضند.