نقد اجتماعي آثار غلامحسين ساعدي بر مبناي آرا و نظريات لوكاچ

زمينه و هدف: ارتباط ميان ادبيات و پديده ها و وقايع اجتماعي يكي از زمينه هاي مطالعه در سالهاي اخير است كه در رويكردهاي ادبي و مطالعات فرهنگي بسيار مورد توجه قرار گرفته است. تا جايي كه نقد جامعه شناختي ادبيات با توجه به اين پيش‌فرض اصلي كه تغيير و تحولات اجتماعي در آثار ادبي مجال بروز و ظهور مييابند، بر طبق نظرياتي از جمله نظريه لوكاچ مورد توجه قرار گرفته است. جامعه شناسي ادبيات و تبديل آن به رويكرد و نظريۀ ادبي با روي كار آمدن نظريات جورج لوكاچ صورتي علمي و نقدانه به خود گرفت. نظريۀ «بازتاب واقعيت» ادبيترين نظريۀ جامعه شناختي اين متفكر و انديشمند مجارستاني در نقد ادبي است كه در سبك رئاليستي كه بازتابي از ماهيت و كليت اجتماعي است بخوبي به نمايش درمي‌آيد. تلقي و رويكرد نقد جامعه شناختي لوكاچ آن است كه رمان تنها پوسته و قشري سطحي از واقعيت نيست، بلكه بازتابي پويا، عميق و حقيقتي از واقعيت است كه ساختار ذهني نويسنده را كه خود منعكس از جامعه است، در بطن خويش به تصوير ميكشاند. از اين رو هدف بررسي پيشِ‌رو بررسي و تحليل جامعه شناسانۀ آثار يكي از نويسندگان مطرح و نام‌آور سبك رئاليستي ادبيات فارسي يعني غلامحسين ساعدي بر اساس نظريۀ لوكاچ است. روش پژوهش: اين پژوهش به روش توصيفي-تحليلي با كاربست نظريۀ لوكاچ در گزيده اي از داستانهاي غلامحسن ساعدي به بحث و بررسي خواهد پرداخت. يافته هاي پژوهش: يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه آثار غلامحسن ساعدي بخوبي به انعكاس مسائل اجتماعي پرداخته است. نتايج پژوهش: ساعدي مشكلاتي را كه گريبانگير مردم جامعه است در كشاكش تحولات مدرنتيه و گذر از مظاهر سنتي، در اكثر داستانهاي خود به تصوير كشيده است. انزوا، پريشاني، خرافات، اضطراب، گمشدگي، عدم تمركز از جمله مشكلات رايج در داستانهاي ساعدي است. وي نه تنها به اين تعارضات و تناقضها بصورت شديدي واكنش نشان ميدهد بلكه بر عقب‌ماندگيهاي موجود در جامعه كه ريشه در سنتها و باورهاي نادرست دارد نيز ميتازد.