كاركردهاي بياني، زباني و بلاغي «حسن طلب» در شعر قاآني شيرازي

هدف و زمينه: قاآني شيرازي از شاعران صاحب سبك در دورۀ بازگشت ادبي است. ازآنجا كه وي شاعري ستايشگر بوده كه شعر خود را به ستايش وطلب اختصاص داده، از اين رو پژوهش حاضر به اين امر ميپردازد كه قاآني با كدام شيوه هاي هنري،«تلخي زهرِ طلب» را ابتدا براي خود و سپس براي ديگري شيرين ميكرده است و در اين زمينه چه ابتكاراتي دارد. روش تحقيق: پژوهش پيش رو، مطالعه اي نظري است كه به روش كتابخانه اي و شيوۀ توصيفي- تحليلي انجام شده است.يافته ها: بررسي شعرقاآني از نظر كاربرد شيوه هاي هنري در بيان آرايۀ حسن طلب، ميزان توانايي و خلاّقيت وي را در كاربرد اين آرايۀ بديعي، بخوبي نشان ميدهد. از سويي با بررسي اين آرايه در شعر قاآني ميتوان پي برد كه وي تا چه اندازه پيرو و پايبند سنّتهاي ادبي، بويژه در مديحه سرايي بوده است. تنوّع شيوه هاي هنري حسن طلب در ديوان قاآني، نشان از آن دارد كه او به اين آرايه و چگونگي بيان آن، توجّهي خاص داشته و بر اساس مقتضاي حال، مخاطب و مطلوب، از آن براي حسن معاش، بهره ها برده است. نتيجه گيري: قاآني ضمن بهره مندي از انواع شيوه هاي بياني و زباني چون دعا، ستايش، تعريض، خودستايي و... در استفاده از آرايه حسن طلب، كه در اشعار شاعران سبك خراساني و عراقي نيز كاربرد فراوان داشته- حسن لطف و لطف تحسين ممدوحان خود را بر مي انگيخته است. عمدۀ شيوه هاي بيان طلب در ديوان وي نيز در پيوند با قالب قصيده است كه حاصل شناخت او از ظرفيّت اين قالب شعري براي بيان طلب است. به علاوه با ساخت شكني قالب قصيده از مدح به تغزّل و با قصد طلب، به شكايت و حسب حال و برعكس گريز زده و مضامين مختلفي را باهم درآميخته است.