بررسي شگردهايِ روايي در فرم رمان «كوچ شامار» از فرهاد حيدري گوران با رويكرد ريزوماتيك «ژيل دلوز»

زمينه و هدف: بررسي آثار ادبي با رويكرد ريزوماتيك از روشهاي نوين در تحليل متون ادبي است. در اين رويكرد گسستهاي ايجاد شده از طريق شگردهاي ادبي در متن اثر واكاوي ميشود تا نشان دهد كه فرم بعضي آثار ادبي بر بنيادِ گسست و مركزگريزي ايجاد شده است، و از وحدت انداموار آنگونه كه در فرم آثار مدرن و رئاليستي ديده ميشود، پيروي نميكند بلكه در يك مجموعۀ گسسته از عناصر گوناگون و ناهمگون در همشيني با يكديگر شكل ميگيرد تا بيانگرِ همنشيني صداهاي متفاوت و متضاد در كنار يكديگر باشد، بي آنكه بواسطۀ يك صداي مركزي در متن و در وحدت با آن صدا خاموشي گزيند.كوچ شامار از رمانهاي پسامدرن دهۀ نود در ادبيات فارسي است. هدف از اين مقاله بررسي شگردهاي فرمي رمان كوچ شامار با رويكرد ريزوماتيك است تا به تحليل فرم مركز گريز اين رمان بپردازد. روش مطالعه: اين مقاله با روش توصيفي _ تحليلي، رمان را با مهمترين مؤلفه هاي رويكرد ريزوماتيك ژيل دلوز، از نظريه پردازان پساساختارگرا بررسي كرده است. اين مؤلفه ها عبارتند از: اتصال و صيرورت، چندگانگي، گسست نادلالتگر و نقشه نگاري. يافته ها: يافته هاي اين پژوهش نشان ميدهد به دليل نگاهِ متفاوت نويسنده به روايتگري و به كارگيري متفاوت شگردهاي داستان نويسي مانند: چگونگي حضور راوي، شخصيت پردازي، عناصر زباني و خُرده روايتها؛ مؤلفه هاي ريزومي در متن رمان گسترش يافته است. نتيجه گيري: مولفه هاي ريزومي در خطوط افقي و در ارتباط با يكديگر، بدون نظمي مركزي و با تمهيدات گوناگون، در سطح رمان منتشر شده اند و فرم رمان را در يك مجموعۀ ريزومي بدون آنكه از وحدت انداموار رمانهاي رئاليستي و مدرن پيروي كند، شكل داده اند و رمان را به سوي چند صدايي سوق داده اند.