معرفي و ضرورت تصحيح شرح لمعات عراقي موسوم به معارف الحقايق في تحقيق الدقايق

معارف الحقايق في تحقيق الدقايق در زمره متون عرفاني قرار مي گيرد. نويسنده‌ آن فردي به نام ميرپادشاه است و در دست نويسش خود را از نوادگان مير حيدر كسبي معرفي مي كند كه از شيوخ فرقه نقشبنديه است و مزار او امروزه در ولايت نخشب (قرشي كنوني) زيارتگاه است. او از نزديكان خواجه سعد است و علاوه بر معارف الحقايق، كتاب ديگري به نام ايضاح الاصطلاحات و تفصيل المقامات دارد. معارف الحقايق شرحي بر لمعات فخرالدين عراقي است كه در سال 1003 هجري قمري و در زمان عبدالله بهادرخان به تشويق و تحريض فردي به نام ميرك صوفي نوشته است. در ابتداي كتاب مؤلف به شرح و توضيح اصطلاحات عرفاني مي پردازد و پس از آن ضمن نوشتن كلام عراقي كه او را مصنف مي نامد، شرح خود را به آن مي افزايد. كلام عراقي را به رنگ شنگرف و توضيحات خود را با رنگ سياه مي نويسد. از اين نسخه هيچ پيشينه اي اعم از مقاله، پايان نامه و كتاب موجود نيست؛ اما شروح موجود از عراقي به عنوان پيشينه بيان شده است. توضيحات مفصل شارح درباره اصطلاحات عرفاني همچون پيشگفتار در نسخه و پيش از متن اصلي آمده است كه در ديگر شروح نيست و نوآوري آن محسوب مي شود. اين نسخه، بدل ندارد. به خط مؤلف است، افتادگي كمي دارد و خواناست. اين شرح به دليل دارا بودن ويژگي هايي همچون شرح مبسوط متن لمعات به همراه توضيحات مفصل اصطلاحات عرفاني، كلام فاخر و فصيح، استفاده از آرايه هاي ادبي همچون تشبيه، تناسب، اطناب، تنسيق الصفات و اطلاعاتي از فرقه‌ نقشبنديه و نمونه اي موفق از نثر در دوره‌ موسوم به انحطاط نثر فارسي، حائز اهميت است. تسلط بر مباحث عرفاني و پيوستگي كلام مؤلف، شرح لاهيجي بر گلشن راز شبستري را به ياد مي آورد. از همين رو تصحيح آن ضروري است تا علاوه بر غناي ادب عرفاني، شرحي جامع از لمعات را در دسترس مخاطبان قرار دهد.