بررسي نصاب‌هاي گويشي فارسي در سده‌هاي اخير

نصاب‌هاي زباني و گويشي به‌ عنوان نمونه‌اي از شعر تعليمي در سده‌هاي اخير با هدف كمك به حراست از واژه‌هاي زباني و گويشي تنظيم شده‌اند. از واژه‌نامه‌هاي گويشي كهن مي‌توان به «نصاب جامع‌اللغات» (قرن دهم هجري)، «نصاب صبوحي» و «نصاب طبري» (قرن سيزدهم هجري) اشاره كرد كه اغلب براساس الگوي «نصاب‌الصبيان» ابونصر فراهي (قرن هفتم هجري) تدوين شده‌اند. در ايران با گسترۀ وسيعي از زبان‌ها و گويش‌هاي محلي مواجه هستيم و از ديرباز يكي از راه‌هاي مؤثر حفظ و كمك به رونق آنها بهره‌گيري از زبان شعر براي ساده‌سازي به خاطرسپاري واژه‌هاي گويشي بوده‌است. وزن و قافيه و سادگي مضامين مي‌تواند كمك شاياني به حفظ لغات و اصطلاحات گويشي كند. با وجود اين براي بسياري از زبان‌ها و گويش‌هاي كشورمان فرهنگ لغت منظومي در قالب «نصاب» در اختيار نداريم. مقالۀ حاضر بر آن است تا ضمن ارائة نمونه‌هايي از اشعار نصاب‌هاي گويشي موجود به ويژگي‌هاي ساختاري آنها اشاره نمايد تا انگيزه‌اي براي احياي اين سنت شعري به‌عنوان يكي از رويكردهاي فرهنگ‌ نويسي در ايران باشد.