استفاده از روش‌هاي طيف‌سنجي و ميكروسكوپي در بررسي شاخصه‌هاي شناسايي رنگدانه توليدي براساس دستورالعمل‌هاي سنتي ايراني: قرمز شنگرف

شنگرف يكي از رايج‌ترين رنگدانه‌هاي قرمز در طول تاريخ بوده و به طور طبيعي و مصنوعي به دست مي‌آيد. با توجه به اهميت و كاربرد گسترده اين رنگدانه در آثار هنري ايراني، اين تحقيق سعي مي‌كند با روش‌هاي ميكروسكوپي و طيف‌سنجي، ويژگي‌هاي شناسايي شنگرف طبيعي و مصنوعي را مورد بررسي قرار دهد. بنابراين، اين پژوهش در پي پاسخ به اين سوال است كه شاخصه‌هاي شناسايي رنگ شنگرف توليد شده بر اساس دستورالعمل‌هاي سنتي ايراني چيست؟ شنگرف طبيعي از بازار تاريخي تبريز تهيه و شنگرف مصنوعي بر اساس دستورالعمل‌هاي مختلف از رساله‌هاي ايراني قرون 12تا 19 ميلادي ساخته شد. پس از طي فرايندهاي لازم همچون اسيدشويي با آب انار و آب ليمو، شاخصه‌هاي شناسايي رنگدانه به صورت خالص و در تركيب با بست‌هاي صمغ و سريشم با استفاده از ميكروسكوپ نور پلاريزه، طيف‌سنجي رامان، SEM-EDX و طيف‌سنج انعكاسي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان مي‌دهد با اينكه دشواري تفكيك شنگرف مصنوعي و طبيعي با ميكروسكوپ نوري، تفاوت مورفولوژي شنگرف طبيعي و مصنوعي در تصاوير SEM به خوبي نمايان مي‌شود. همچنين آناليز EDX نمونه‌هاي طبيعي و مصنوعي باتوجه به وجود ناخالصي در شنگرف طبيعي امكان شناسايي آنها را با توجه به نسبت گوگرد به جيوه فراهم مي‌كند. تحليل طيف رامان با تاكيد بر نوار cm-1 253 مي‌تواند شاخص مهمي براي شناسايي رنگدانه شنگرف بدون دخالت تاثيرات بست باشد. اما تفكيك رنگدانه طبيعي و مصنوعي نياز به تحليل‌هاي آماري دارد.