تحليل دانش مهدويت‌پژوهي در ايران با رويكرد علم‌سنجي و خوشه‌بندي اطلاعات: مطالعه موردي؛ مقالات

هدف: هدف پژوهش حاضر تحليل ساختار دانش حوزه مهدويت‌پژوهي در ايران است. روش پژوهش: اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي است. جهت تحليل دانش مفهوم حوزه مهدويت ‌پژوهي از تركيب روش هاي علم‌سنجي، خوشه ‌بندي اطلاعات و تحليل شبكه استفاده شده است. يافته ‌ها: يافته ها حاكي از آن است كه در دو دهه اخير پژوهش ‌هاي حوزه مهدويت رشد چشمگيري داشته است. همچنين نويسندگان زيادي از حوزه هاي علميه و دانشگاه ها در توليد مقالات آن نقش داشته‌اند. نتايج مربوط به تحليل هم‌‌واژگاني نشان داد، بيش از 1340 مفهوم يا كليدواژه مطرح شده و مفاهيم مهدي موعود، انتظار، ظهور ،آموزه‌هاي مهدويت، غيبت، مدعيان دروغين ، بيشترين فراواني را در بين كليه مفاهيم داشته اند. همچنين زوج هاي مفهومي انتظار-مهدي موعود، انقلاب اسلامي-انتظار، مهدي موعود–آخرالزمان، آينده پژوهي-مهدويت پژوهي و دكترين مهدويت- ظهور بيشترين هم‌رخدادي دارند. علاوه بر آن، مفاهيم مدعيان دروغين، سلفي گري، جهاني‌شدن، انكار مهدويت ، مضامين اجتماعي و فرهنگ مهدويت به عنوان مفاهيم نوظهور شناسايي شدند. نتايج مربوط به خوشه ‌بندي نشان داد دانش اين حوزه در ايران از 21 خوشه اصلي تشكيل مي‌شود. تحليل نقشه‌ها نشان داد مفاهيم اين حوزه روابط مفهومي زيادي با هم دارند و درصد تمركز شبكه در حد 0.5 است كه شبكه‌اي گسسته نيست، اما پرتراكم هم نيست.  نتيجه گيري: در اين حوزه مفاهيم زيادي مطرح شده است. نتايج خوشه‌بندي حاكي از اين است مفاهيم شكل‌گرفته در حوزه مهدويت‌پژوهي زمينه مناسبي براي پژوهش هاي كيفي و نظري فراهم خواهد كرد. در مجموع، اين پژوهش تصوير كلاني از مفاهيم، خوشه‌هاي مفهومي و روابط مفاهيم در مقالات توليد شده حوزه مهدويت را نشان داد.