تأثير گلايسين-بتائين و قارچ‌هاي مايكوريزا بر عملكرد كمي و كيفي گندم ديم در شرايط مزرعه‌اي

گزارش‌ها بيانگر تأثير اميدبخش استفاده از قارچ‌هاي مايكوريزا و گلايسين-بتائين براي بهبود تحمل به خشكي گندم (Triticum aestivium L.) و در نتيجه افزايش كمي و كيفي محصول در شرايط ديم است. بنابراين، آزمايش حاضر، با هدف بررسي اين تأثير به‌صورت آنفارم در شرايط خاك‌هاي آهكي در منطقه آباده استان فارس در سال زراعي 01-1400 در شرايط مزرعه‌اي اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل 1) استفاده از مايه تلقيح قارچ‌هاي مايكوريزا به‌صورت بذرمال پيش از كشت به‌علاوه برگ‌پاشي گلايسين-بتائين بر مبناي سيستم تلفيقي تغذيه گياهي و 2) مديريت رايج مزرعه به‌عنوان شاهد بود. مايه تلقيح قارچ اندومايكوريزا شامل تركيبي از سه گونه Funneliformis mosseae ،  Rhizophagus irregularisو Glomus etunicatum به ميزان دو درصد (دو كيلوگرم همراه با ماده مويان با يكصد كيلوگرم بذر) و برگ‌پاشي گلايسين-بتائين با غلظت پنج ميلي‌گرم در هر ليتر در مراحل اولين گره ساقه و آبستني بود. نتايج نشان داد كه كاربرد قارچ‌هاي مايكوريزا و گلايسين-بتائين در تيمار تحقيقاتي با افزايش معني‌دار تعداد دانه در سنبله موجب افزايش عملكرد گرديد. عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت در تيمار تحقيقاتي به‌ترتيب حدود 60، 39 و 14 درصد بيشتر از تيمار شاهد بود. همچنين، غلظت نيتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روي دانه گندم تحت تأثير تيمار تحقيقاتي افزايش معني‌داري داشت؛ كه بيانگر بهبود كيفيت دانه در شرايط تيمار تحقيقاتي بود. به‌طوركلي، به نظر مي‌رسد كه كاربرد مايه تلقيح قارچ‌هاي مايكوريزا به‌صورت بذرمال قبل از كشت به همراه محلول‌پاشي شاخساره‌اي گلايسين-بتائين مي‌تواند باعث افزايش 60 درصدي عملكرد دانه و بهبود كيفيت محصول (محتواي نيتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روي دانه) در شرايط ديم گردد، كه پايداري محصول و افزايش درآمد كشاورزان را نيز به دنبال خواهد داشت.