تبيين نظريه عرفاني حكيم سبزواري پيرامون قدرت ذاتي و معيار فعل اختياري خداوند

از منظر عرفاني، همه اسماء الهي در مقام كمون و بطون، اسم  ذات­اند. مسئله تحقيق حاضر بررسي و تعيين صفت قدرت الهي، از نظر صفت ذات يا صفت فعل بودن آن است. اگر بپذيريم قدرت از صفات ذات است، بايد اين مسئله را حل كنيم كه صفت ذات هميشه بايد ظهور داشته باشد در حالي كه قدرت در همه زمان‌ها ظهور ندارد. شبهه اي كه گاه از نظر عرفاني اينگونه پاسخ داده شده كه صفت قدرت مي‌تواند صرفاً وجود داشته باشد ولي در كمون و بطون مانده است. ملاّهادي سبزواري به علّت تمايلات عرفاني مورد دوم را مي‌پذيرد. اين پژوهش بر اساس منابع كتابخانه‌اي و با روش توصيفي و تحليلي نظريه ملاّهادي سبزواري را تقرير و تبيين كرده است. يافته‌هاي تحقيق حاضر حاكي از آن است كه حكيم سبزواري در مسئله «قدرت الهي» مبتني بر تعريف لزوم مختار بودن در فعل يا ترك فعل، به يكي از دو مشكل موجَبيت خدا يا انقلاب در ذات بر نمي‌خورد بلكه با نگاه عرفاني، به قديم بودن تجلّي ذاتي يعني قديم بودن صفات چهارگانه حيات و علم و قدرت و ربوبيت مي‌رسد و اين قِدَم ذات است نه قِدَم فعل.