واكاوي قدرت و منفعت كنشگران در تحقق پذيري كاربري اراضي شهري (نمونۀ موردي: منطقۀ ثامن مشهد)

منطقۀ ثامن مشهد به واسطۀ كشاكش ميان نيروهاي توسعه​ طلب از يك​سو و ضعف پاسخگويي به نيازهاي روزانه به كانون تعارضات در منافع تبديل شده است. با توجه به طرح تفصيلي حريم رضوي، علي​رغم گذشت بيش از30 سال از مداخلات گسترده در اين منطقه، ميزان تحقق ​پذيري كاربري اراضي از وضعيت مناسبي برخوردار نبوده و با نارضايتي ​هاي زيادي همراه شده است. با توجه به اينكه همواره موفقيت برنامه​ ها در گرو شناخت و تحليل كنشگران است، از اين ​رو پژوهش حاضر با هدف شناسايي و تجزيه و تحليل كنشگران مؤثر در تحقق​ پذيري كاربري اراضي منطقۀ ثامن  از طريق ماتريس مندلو به نگاشت مناسبات قدرت- منفعت كنشگران انجام شده است. اين تحقيق با روش كمي-كيفي و پيمايشي از طريق مصاحبه و پرسشنامه انجام شده است و 54 نفر از خبرگان در حوزۀ اجرايي طرح ​هاي تفصيلي منطقۀ ثامن در آن همكاري داشته ​اند. تحليل داده ​ها از طريق مقايسۀ ميانگين​ ها و آزمون فريدمن در نرم افزارSpss26 صورت گرفته است. كنشگران در طرح تفصيلي منطقۀ ثامن، سهامداران شركت عمران و مسكن​ سازان ثامن (شهرداري،آستان قدس و شركت بازآفريني شهري) هستند كه به عنوان سازمان مجري طرح شناخته مي ​شوند.كنشگراني كه در ربع دوم ماتريس (شكل 9) و در محدودۀ راضي نگه داشتن قرار گرفته ​اند، اغلب نهادهاي حاكميتي در سطح ملّي هستند. كنشگراني كه در ربع سوم و محدودۀ مطلع نگه داشتن قرار گرفته ​اند با اينكه منفعت بالايي در تحقق ​پذيري كاربري اراضي منطقۀ ثامن دارند اما قدرت چنداني ندارند، مانند همسايگان و زائرين. كنشگراني كه در ربع چهارم قرار دارند، قدرت و منافع كمي دارند و به عنوان گروه حداقل تلاش شناخته مي ​شوند. مانند پژوهشكده ​ها، سازمان​ هاي مردم ​نهاد. شناسايي قدرت و منافع كنشگران براي اعمال آن​ ها در سياست​گذاري​ ها و كاهش زمينه ​هاي بروز تعارضات و ايجاد خيرجمعي در جهت تحقق ​پذيري كاربري اراضي منطقۀ ثامن بسيار مؤثر خواهد بود.