بازخواني معماري نوگراي ايران از منظر نشانه‌شناسي پيرس

يكي از اهداف مهم معماري برقراري ارتباط معنامند بين اثر و مخاطب است و نشانه‌شناسي يكي از راه ‏هاي خوانش و خلق معنا در آثار معماري است. در دهه‏ هاي چهل و پنجاه شمسي در معماري ايران آثاري با تلفيق معماري سنتي ايران و مدرن خلق‌شده‌اند كه جزء آثار موفق معماري معاصر ايران محسوب مي‏شوند. ناكامي معماري معاصر ايران در طراحي يادمان‏ ها و ارتباط معنامند با مخاطب، ضرورت بررسي دلايل موفقيت آثار اين دوره معماري را ايجاب مي‌كند تا بتوان در اين بازخواني به راهكارهايي براي طراحي دست‌يافت. يكي از راه‌هاي خوانش معنا در آثار معماري نشانه‌شناسي است. لذا هدف از اين پژوهش خوانش نشانه‌هاي موجود در اين بناها و پاسخ به اين پرسش‌هاست: در اين معماري از منظر نشانه‌شناسي چه نوع نشانه‌هايي به‌كاررفته است؟ كدام‌يك از اين نشانه‌ها كاربرد بيشتري داشته‌اند؟ چه ارتباطي بين استفاده از نشانه‌ها و عملكرد بنا وجود دارد؟ در اين پژوهش از مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي جهت گردآوري اطلاعات و از روش دلفي براي اعتبارسنجي نشانه‌هاي به‌دست‌آمده استفاده گرديد. سپس از روش مشاهده ميداني و مطالعات اسنادي براي بررسي نشانه‌ها در آثار معماري استفاده‌شده است. بدين منظور نمايه‌ها، شمايل‌ها و نمادهاي به‌كاررفته در آثار معماري سبك معماري نوگراي ايران با استفاده از نشانه‌شناسي پيرس موردبررسي قرار گرفت و داده‌ها با استفاده از روش‌هاي توصيفي- تحليلي تحليل شد. نتيجه آن‏كه در معماري نوگراي ايران به‌وفور از نشانه‌ها استفاده‌شده است. در طراحي نمونه‌هاي موردي از نشانه شمايلي تصويري يا همان استعارات تاريخي بيشترين استفاده‌شده است كه عمدتاً استعارات محسوس و برداشت انتزاعي از فرم‏ها، سبك‌ها و عناصر معماري گذشته ايران است. در ميان عملكردهاي بررسي‌شده، بناهاي يادماني (آرامگاهي و غير آرامگاهي) بيش از ساير آثار از نشانه‌ها استفاده كرده‌اند.