كاني‌شناسي، زمين‌شيمي و سيال‌هاي درگير در كانسار آهن اسكارن كرات، سنگان، شمال‌شرق ايران

كانسار آهن كرات در كنار مجموعه معادن سنگان در شمال شرق ايران قرار دارد. واحدهاي سنگي رخنمون يافته در اين منطقه شامل هورنفلس، سنگ‌آهك دگرگونه تا مرمريت، ماسه‌سنگ، لاي سنگ و شيل با ميان‌لايه‌هاي مارن، شيل و مارن، كنگلومراي قرمزرنگ ضخيم لايه‌، گرانيت و نهشته‌هاي آبرفتي عهد حاضر هستند. نفوذ توده گرانيتي در واحدهاي رسوبي منجر به تشكيل كانسارهاي آهن در لبه توده شده است. كانه‌هاي فلزي شامل مگنتيت، هماتيت، گوتيت، ليمونيت و به مقدار كم كاني‌هاي سولفيدي چون پيريت و كالكوپيريت هستند. بررسي هاي زمين شيميايي نشان مي‌دهد كه همبستگي زمين شيميايي قوي بين عناصر نيكل، منيزيم و واناديم با كاني‌سازي آهن وجود دارد كه بيانگر خاستگاه ماگمايي كانسار آهن كرات است. به‌منظور تعيين ويژگي‌هاي سيال كانه‌ساز كانسار آهن اسكارن كرات، سيال هاي درگير در رگه‌هاي كوارتز بررسي شدند. بر پايه ريزدماسنجي انجام شده نيز مشخص شد كه سيال هاي درگير بيشتر از نوع دوفازي غني از مايع (L+V) با شوري كم تا متوسط (4.48 تا 16.42 درصد وزني نمك) و گستره دماي همگن‌شدگي 200 تا 390 درجه سانتيگراد هستند. براساس داده‌هاي صحرايي، كاني شناسي، زمين شيمي و سيال هاي درگير در كانسار كرات، خاستگاه سيال هاي ماگمايي-جوي و دگرگوني بوده و عامل اصلي نهشت كانه‌ها در اين كانسار، آميختگي هم‌دما و رقيق شدگي سيال هاي ماگمايي-دگرگوني در اثر آميختگي با آب‌هاي سطحي است. به احتمال بسيار فاز اصلي كاني‌سازي در مرحله اسكارن پسرونده رخ داده است.