اثر سيستم ‌هاي تغذيه شيميايي و غير شيميايي بر برخي صفات رشدي، عملكرد و اجزاي عملكرد برنج(Oryza sativa L.) رقم هاشمي– مطالعه موردي در شهرستان لاهيجان استان گيلان

به منظور مقايسه اثر سيستم هاي تغذيه شيميايي و غير شيميايي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و برخي صفات رشدي در برنج  (رقم هاشمي) (Oryza sativa L.) شهرستان لاهيجان، آزمايش مزرعه اي به صورت اسپليت پلات بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو مكان (مزرعه كشاورز و مزرعه دانشگاه) در سال 1397 اجرا شد. عامل هاي آزمايشي شامل تغذيه در سه سطح (شاهد، شيميايي، بوم شناختي) به‌عنوان عامل اصلي و نوع ماده آلي (شاهد، كمپوست زباله شهري، بيوچار و آزولا) در چهار سطح به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 3699 كيلوگرم در هكتار در تيمار مصرف كود شيميايي و بيوچار و كمترين عملكرد دانه به‌ميزان 2209 كيلوگرم در هكتار (40 درصد كاهش)، در شاهد (بدون مصرف كود) و بيشترين تعداد خوشه در بوته با ميانگين 28 عدد خوشه در بوته در تيمار مصرف كود شيميايي به‌همراه بيوچار مشاهده شد. بالاترين ارتفاع بوته در تيمارهاي شيميايي و بوم شناختي (استفاده از اردك) با حضور بيوچار به‌ترتيب 128.3 و 124.5 سانتي متر و كمترين ارتفاع بوته برنج به مقدار 108.3 سانتي متر، در شاهد (بدون مصرف كود) مزرعه دانشگاه مشاهده شد. بيش ترين درصد پروتئين دانه در شرايط مصرف كود شيميايي به‌همراه بيوچار به مقدار 8.26 درصد و كمترين درصد پروتئين به‌ميزان 6.81 درصد، در شاهد (بدون مصرف كود) به دست آمد. از نظر جذب عناصر ماكرو، بيشترين مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم دانه به ترتيب با ميانگين 1.79، 0.37 و 0.265 درصد در تيمار كود شيميايي و بيوچار و كمترين مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم دانه به ترتيب با ميانگين 1.18، 0.21 و 0.132 درصد، در شاهد (بدون مصرف كود) مشاهده شد. در تيمارهاي فرعي، بيشترين تأثيرگذاري روي مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم دانه در تيمار مصرف بيوچار به‌همراه كود شيميايي و بوم شناختي بود. درصد جذب عناصر غذايي در تيمار شيميايي و بيوچار نسبت به ساير تيمارها بيشتر و معني دار بود. سيستم هاي آلي و غير شيميايي اثرات متفاوتي در عملكرد گياه برنج داشت و باعث كاهش ميزان مصرف كودهاي شيميايي و افزايش عملكرد (شيميايي و بيوچار به ميزان 3699 كيلوگرم، 67 درصد نسبت به شاهد، شيميايي و كمپوست زباله شهري به‌ميزان 3396 كيلوگرم و 53 درصد نسبت به شاهد و شيميايي و آزولا به ميزان 3243 كيلوگرم در هكتار و 47 درصد بيشتر نسبت به شاهد) مي شوند. بيوچار باعث افزايش رشد، عملكرد و افزايش قابليت جذب عناصر غذايي گياه برنج شد.