سازمان‌هاي غيردولتي و برساخت مسائل محيط زيست: توقف طرح بايوجمي در تالاب انزلي

اهداف: مقاله حاضر با هدف مطالعه نقش سازمان‌هاي غيردولتي در برساخت مسائل محيط زيست و با تمركز به پروژه رسوب‌زدايي بايوجمي در تالاب انزلي، از منظري اجتماعي نوشته شده است. با آغاز مراحل آزمايشي پروژه بايوجمي، جنبش ضد بايوجمي در استان گيلان با مركزيت شهر انزلي به راه افتاد كه سازمان‌هاي غيردولتي يكي از مدعيان اصلي اين جنبش بودند. ادعاسازي به عنوان بخشي از رويكرد برساخت‌گرايي اجتماعي، شيوه‌اي را كه مشكلات محيط ‌زيستي و همچنين ابزارها و شيوه‌هاي رسيدگي به آن‌ها از نظر اجتماعي ساخته شده و مورد مناقشه قرار مي‌گيرند، برجسته مي‌كند. اين نوع برداشت از مشكلات محيط زيست به معناي تعريف اين مسائل بدون توجه به ابعاد عيني آن‌ها نيست. بلكه منظور اين است كه بايد به فرآيندهاي اجتماعي، فرهنگي، سياسي و تاريخي مربوط به پيدايش چنين مشكلاتي نيز توجه كرد. روش مطالعه: پژوهش با روش مطالعه موردي كيفي و مبتني بر تحليل مضمون متون حاصل از مصاحبه، مشاهده و اسناد انجام شده است. مشاركت‌كنندگان 26 نفر از مؤسسان و هيأت ‌مديره سازمان‌هاي غيردولتي محيط زيستي استان گيلان هستند و اطلاعات مورد نياز به كمك مصاحبه عميق از مشاركت‌كنندگان، مطالعه اسناد و مشاهده ميداني گردآوري شد. يافته‌ها: بر اساس مطالعه فعاليت‌هاي سازمان‌هاي غيردولتي در زمينه محيط زيست، بالاخص در زمينه مقاومت عليه اجراي بايوجمي، شش مضمون فراگير شامل عملكردهاي علمي، بلاغتي، آموزشي- ترويجي، رسانه‌اي، ارتباطات سازماني و تاكتيك‌هاي عملي در مناقشه سياسي، از داده‌هاي حاصل از تحقيق استخراج شد كه بيانگر شيوه عمل سازمان‌هاي غيردولتي در فرآيند برساخت مسائل محيط زيستي است. نتيجه‌گيري: طي فرآيندي كه شامل عملكرد سازمان‌ها در مضامين مذكور است، مسأله بايوجمي در عرصه عمومي مورد توجه قرار گرفته و تصميم مبتني بر خواست و ادعاي سازمان‌هاي غيردولتي، براي حل آن گرفته مي‌شود. با اين وصف نتيجه كنشگري سازمان‌هاي غيردولتي در زمينه پروژه بايوجمي، در نهايت دستور توقف اجراي آن را به همراه داشت.