تأثير روش‌هاي مكانيكي فرآوري بر خصوصيات رنگ و گرانروي صمغ كتيرا

صمغ كتيرا به‌عنوان يكي از محصولات صادراتي با ارزش منابع طبيعي ايران و استان اصفهان محسوب مي‌شود. اين محصول در صنايع غذايي و آرايشي بهداشتي به‌عنوان يك عامل تثبيت‌كننده، افزاينده گرانروي در امولسيون‌ها و فرمول‌هاي غذايي، دارويي و مواد آرايشي بهداشتي استفاده مي‌شود. در تحقيق حاضر، تأثير روش آسياب كردن، نوع كتيرا و اندازه نهايي ذرات خردشده بر شاخص‌هاي كيفي كتيرا ارزيابي گرديد. به اين منظور با استفاده از آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي، تأثيرات روش آسياب كردن در دو سطح يك مرحله‌اي و دو مرحله‌اي، نوع كتيرا در دو سطح نواري و ورقه‌اي و اندازه نهايي ذرات كتيراي آسياب شده در سه سطح 2، 0.5 و 0.25 ميلي‌متر در سه تكرار بر گرانروي و شاخص‌هاي رنگ ژل به‌عنوان دو عامل بسيار مهم در تعيين كيفيت صمغ كتيرا مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه اثرات هر سه عامل نوع كتيرا، مراحل آسياب كردن و اندازه ذرات بر مقادير گرانروي ژل كتيرا و خصوصيت هاي رنگ در سطح احتمال 1% معني‌دار شد. مقادير متوسط گرانروي كتيراي نواري 2680 سانتي‌پويز و كتيراي ورقه‌اي 510 سانتي‌پويز به دست آمد كه نشان‌دهنده كيفيت و ارزش اقتصادي بيشتر كتيراي نوع نواري است. طبق نتايج، در هر دو نوع كتيرا، با كاهش اندازه نهايي ذرات به كمتر از 2 ميلي‌متر، به‌خصوص در روش آسياب كردن يك مرحله‌اي، گرانروي كتيرا كاهش يافت. بر اساس اندازه‌گيري فاصله اقليدسي رنگ‌ها، اختلاف روشنايي رنگ كتيراي نوع نواري و ورقه‌اي، 11.67 واحد و اختلاف روشنايي رنگ كتيرا در يك و دو مرحله آسياب كردن، 8.85 واحد به‌دست آمد. طبق نتايج كلي، مناسب‌ترين روش فرآوري كتيرا شامل استفاده از كتيراي نواري، آسياب كردن در دو مرحله و تبديل كتيرا به ذرات با اندازه 2 ميلي‌متر است.