بررسي تأثير تغييرات كاربري و پوشش اراضي بر تالاب‌ها با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي (مطالعه موردي: تالاب جازموريان)

توسعه نامتوازن كاربري‌هاي مختلف در حوضه‌هاي آبخيز، بدون درنظرگرفتن سهم همه اجزا، مي‌تواند صدمات جدي به پايداري كل حوضه آبخيز وارد نمايد. توسعه اراضي كشاورزي با افزايش ميزان استفاده از آب و ايجاد سد در بالادست رودخانه‌ها، مهم‌ترين تهديد تالاب‌ها در بسياري از مناطق هستند. تالاب جازموريان، يكي از تالاب‌هاي فصلي در جنوب شرق ايران است. مهم‌ترين منبع تأمين آب اين تالاب رودخانه هليل‌رود است. در پژوهش حاضر، براي بررسي تغييرات كاربري و پوشش ‌اراضي تالاب جازموريان و رودخانه هليل‌رود، از سري زماني داده‌هاي ماهواره لندست براي سال‌هاي 1354، 1374، 1387 و 1401 استفاده شد. تصاوير تهيه شده به روش تركيبي طبقه‌بندي و سپس نقشه كاربري و پوشش ‌اراضي منطقه مطالعه تهيه شد. صحت نقشه‌هاي تهيه شده براي جديد‌ترين تصوير با تهيه ماتريس ‌خطا، محاسبه شاخص ‌كاپا و صحت ‌كلي به‌ترتيب بيش از 0/8 و 80 درصد محاسبه شد. بررسي نقشه‌هاي تهيه‌ شده نشان داد، سطح اراضي زير آب از سال 1354 تا 1374 افزايش و پس از آن سير نزولي داشته و از 119552 هكتار در سال 1374 به 723 هكتار در سال 1401 كاهش يافته‌اند. سطح اراضي كشاورزي از 2131 هكتار در سال 1354 به 133913 هكتار در سال 1387 افزايش يافته و در سال 1401 به 105795 هكتار كاهش يافته است. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد، در اين دوره با ايجاد سد در بالادست رودخانه هليل‌رود ازيك‌طرف و توسعه اراضي كشاورزي، سطح آب تالاب كاهش پيدا كرده است؛ به‌طوري كه در سال 1401 تالاب به‌طور كامل خشك شده است. پژوهش حاضر نشان‌دهنده ضرورت درنظرگرفتن اجزاي مختلف يك حوضه آبخيز در برنامه‌ريزي توسعه‌اي به‌منظور دست‌يافتن به توسعه پايدار است.