مفهوم شناسي زنجيره‌هاي ارزش منطقه‌اي و سازوكارهاي تقويت آنها با مطالعه موردي سه پيمان‌ تجارت منطقه‌اي

توقف روند فزاينده‌ي جهاني‌سازي در نتيجه تحولات مختلف سياسي و اجتماعي سبب شده است نگاه‌ها از زنجيره‌هاي ارزش جهاني به سمت منطقه‌گرايي و توسعه زنجيره‌هاي ارزش منطقه‌اي جلب شود. اين امر مي‌تواند براي كشور ما كه تا حد زيادي از مزاياي جهاني شدن توليد محروم بوده‌ است، ولي قدرت و حوزه نفوذ منطقه‌اي خوبي دارد، فرصت‌ ويژه‌اي باشد. هدف اين تحقيق شناخت ابعاد مفهومي زنجيره ارزش منطقه‌اي در مطالعات فزاينده اخير و در ادامه آن فهم جايگاه پيمان‌هاي منطقه‌اي در ايجاد اين زنجيره‌ها است. بدين منظور با اتكا به مرور پيشينه تحقيق ابتدا دسته‌بندي مطالعات اخير در حوزه زنجيره ارزش منطقه‌اي صورت گرفته و سپس يك چارچوب مفهومي از نقش پيمان‌هاي منطقه‌اي در توسعه زنجيره‌هاي ارزش منطقه‌اي در قالب چهار اثر خلق تجارت، كاهش هزينه‌هاي توليد، تخصيص عوامل توليد و مشوق‌هاي رقابت و نوآوري ارائه شده است. در ادامه براي فهم دقيق‌تر از ابعاد نقش پيوندهاي منطقه‌اي به عنوان سازوكار محوري ايجاد اين زنجيره‌ها، مطالعه موردي روي سه پيمان مهم منطقه‌اي شامل اتحاديه آ.سه.آن، اوراسيا و جامعه توسعه جنوب آفريقا صورت گرفته است و نقش آنها در توسعه زنجيره‌هاي ارزش منطقه‌اي تبيين شده است. در اين تحقيق رهيافت‌هاي كليدي براي حضور موثر ايران در زنجيره‌هاي ارزش به كمك پيمان‌هاي منطقه‌اي ارائه شده است.