جستاري در مرتبه پذيري «عدالت»

عدالت به معناي ملكه نفساني كه انسان را به اطاعت خدا و ترك گناه وادار مي كند، در فقه و معارف اسلامي جايگاه مهمّي دارد؛ به همين دليل، شرع مقدّس در متصدّيان امور مهم ديني و اجتماعي مانند: مفتي، قاضي، امام جمعه و جماعت و شاهد آن را معتبر مي داند. فقيهان مذاهب اسلامي درباره ماهيّت، مثبتات و مسقطات آن در كتب فقهي بحث و بررسي و اظهار نظر كرده اند؛ لكن مسأله «مرتبه پذيربودن» آن  كه اهميّت  بسزايي دارد، به صورت مستقلّ و مستوفي مورد بحث قرار نگرفته و نيازمند تحقيق و تأمّل است. اين پژوهش مسأله فوق را با استفاده از روش تحليلي و توصيفي و سندكاوي مورد بررسي قرار داده و به اين نتيجه رسيده است كه صفت عدالت مي تواند مراتب مختلفي داشته باشد (مرتبه پذير باشد)  و در هر موضوعي،  مرتبة متناسب با آن معتبر باشد؛ يعني عدالتي كه  در مرجع  تقليد  و قاضي معتبر است در شاهد يا امام جمعه و جماعت ضرورت ندارد. پذيرش اين مطلب  مي تواند باعث تسهيل در گزينش قضات و رسيدگي به دعاوي  براساس شهادت و صدور رأي در مراكز قضايي باشد.