بررسي كيفيت و مقدار ساعت خورشيدي در خانه هاي سنتي شهر همدان

توجه به شيوه هاي نورپردازي طبيعي در ابنيه سنتي، از خصوصيات بارز معماري غني بومي ايران است؛ بنابراين بازشناسي تجربيات پيشينيان در مورد جداره هاي نور گذر خانه هاي سنتي شهر همدان و به‌روزرساني راهبردهاي پيشين مي تواند به ارتقاي كيفيت نور روز در بناهاي معاصر اين منطقه اقليمي منجر شود. اين مقاله به بررسي عناصر فيزيكي فضاهاي باز و بسته در خانه هاي سنتي شهر همدان و نقش آنها در افزايش كيفيت نور طبيعي و مقدار ساعت آفتابي در فضاهاي داخلي پرداخته، رابطه منطقي بين اجزاء سطوح شفاف و فضاهاي بسته مرتبط با آنها را مورد بررسي تحليلي قرار مي دهد. هدف از اين تحقيق، بازشناسي كيفيت و مقدار ساعت خورشيدي در خانه هاي سنتي شهر همدان و ارائه پيشنهادها و الگوهاي طراحي فضاهاي بسته براي بناهاي اين شهر و منطقه اقليمي سرد ايران است. در نحوه انتخاب نمونه ها سه عامل زمان ساخت، دسترسي مناسب و يكپارچگي ساختاري بناها مورد توجه قرار گرفته شده است. شيوه تحقيق مبتني بر گردآوري اطلاعات، مطالعات ميداني و بكارگيري نرم افزارهاي تحليل نور روز جهت بررسي ميزان روشنايي فضاها، مقدار ساعت خورشيدي و نيز سايه اندازي در حياط در طول سال است. براي تحليل اطلاعات به دست آمده از استانداردهاي مرتبط باكيفيت روشنايي نور روز و روش‌هاي آماري استفاده شده است. نتايج بررسي حاكي از وجود رابطه منطقي بين برخي از عناصر پنجره و اتاق در فضاهاي بسته مرتبط با پنجره هاي متضمن نور روز مناسب است كه با بررسي عناصر فيزيكي تمامي 38 اتاق انتخابي با نور روز مناسب در خانه هاي همدان، الگوهاي طرح پيشنهادي با بيشترين مقدار معني داري بين آنها به‌دست‌آمده است. عناصر فيزيكي عرض پنجره (Bw) و عرض اتاق (B) با ضريب همبستگي (r): 879/0 با معادله: Bw=0.5719 B+0.8074 بيشترين مقدار معني داري را نشان مي دهد. اين الگوهاي پيشنهادي مي توانند راهكاري براي طراحي اتاق و پنجره در بناهاي معاصر اين شهر و منطقه اقليمي سرد ايران باشند.