امكان سنجي استقرار مدل امنيتي هژموني‌گرايي در منطقه غرب آسيا در دوران پساآمريكا؛ موانع و چالش‌هاي موجود (2024-2001)

هدف پژوهش حاضر بررسي امكان استقرار مدل امنيتي هژموني‌گرايي در منطقه غرب آسيا بعد از حمله امريكا به افغانستان و عراق و همچنين بعد از تحولات بيداري اسلامي موسوم به بهار عربي غرب آسيا است. بدين منظور در ابتدا الزامات مدل امنيتي هژموني‌گرايي مطرح گرديده است. مواردي مانند پويايي داخلي، تمايل به ايفاي نقش هژموني، ظرفيت و توانايي رهبري منطقه‌اي، نفوذ بالاي منطقه‌اي، توانايي مقابله با ائتلاف ساير كشورهاي منطقه، پذيرش توسط ساير كشورهاي منطقه و توانايي بالقوه رسيدن به قدرت جهاني از مهم‌ترين الزاماتي است كه كشورهاي منطقه‌اي براي رسيدن به مرحله هژمونيك بايد آن را محقق سازند. براي سنجش اين الزامات در قبال كشورهاي قدرتمند غرب آسيا مانند جمهوري اسلامي ايران، عربستان سعودي و تركيه، اين پرسش طرح شده است: با توجه به الزامات امنيتي الگوي هژموني‌گرايي، آيا در دوران پساآمريكا در منطقه غرب آسيا امكان استقرار اين الگو وجود دارد؟ با توجه به الزامات امنيتي الگوي هژموني‌گرايي، فرضيه اين است كه كشورهاي قدرتمند غرب آسيا اغلب اين الزامات، بويژه توانايي مقابله با ائتلاف كشورهاي منطقه، پذيرش توسط ساير اعضا و امكان بالقوه رسيدن به قدرت جهاني را دارا نيستند. نتايجي كه با روش اسنادي و رويكرد توصيفي-تحليلي دست آمده حاكي از آن است كه اگرچه كشورهاي ايران، عربستان و تركيه نفوذ منطقه‌اي بالايي دارند، ولي اين نفوذ با مخالفت و رقابت ساير قدرت‌ها مواجه شده و بنابراين از جانب ساير كشورها قابل پذيرش نيست. هم‌چنين در صورت بروز جنگ، يك كشور به تنهايي توانايي مقابله با ائتلافي از كشورها را ندارد، بعلاوه اينكه اين كشورها قابليت تبديل شدن به قدرت جهاني را نيز دارا نيستند. بنابراين الگوي هژموني‌گرايي قابليت اجرايي اندكي در غرب آسيا دارد.