تغييرات فعاليت آنزيم ‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي در خاك ‌هاي آلوده نفتي

هيدروكربن ‌هاي نفتي در خاك مي‌توانند ويژگي‌ هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك را تحت تأثير قراردهند. در اين مطالعه نمونه خاك‌ها از منطقه نفت شهر استان كرمانشاه تهيه شدند كه به مدت‌ طولاني تحت آلودگي نفتي بوده‌اند. 120 نمونه خاك از عمق 15-0 سانتي‌متري با سه سطح آلودگي كم (L)، متوسط (M) و شديد (H) جمع‌آوري و ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي اين خاك‌ها اندازه‌گيري شد. سپس شمارش باكتري‌ها در محيط كشت‌هاي NA و CFMM انجام و همبستگي مثبت و معني‌داري بين جمعيت ميكروبي و غلظت نفت مشاهده شد. ميانگين درصد نفت اندازه‌گيري شده به روش سوكسله، به ترتيب 4.03، 9.95 و 22.50 درصد براي سطوح L، M و H بود. با افزايش غلظت نفت در نمونه‌هاي خاك فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي، افزايش يافت. در همه نمونه‌ها، فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي از فسفاتاز قليايي كمتر بود. بيشترين فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي به ترتيب با مقادير 45.78 و 84.90 (gPNP.g-1.h-1µ) درخاك‌ با سطح آلودگي بالا به دست آمد. آناليز رگرسيون نشان داد كه درصد نفت، درصد شن و EC با ضريب تبيين 0.71 متغيرهاي مؤثر بر فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي و همچنين درصد نفت و شن نيز با ضريب تبيين 0.43 متغيرهاي مؤثر بر فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز قليايي بودند. آناليز PCA  نيز انجام ‌شد و نتايج نشان‌داد كه دو مؤلفه اول 68 درصد واريانس بين نمونه‌ها را توجيه كردند. براساس نتايج مشاهده شد كه آلودگي نفتي طبيعي و طولاني‌مدت، با گذشت زمان منجر به سازگاري جوامع ميكروبي مقاوم به آلودگي شده و تعداد اين ميكروارگانيسم‌ها و فعاليت آنزيم فسفاتاز افزايش يافته است.