شبيه‌سازي رواناب با مدل HEC-HMS و آناليز حساسيت پارامترهاي رونديابي هيدروگراف سيل با استفاده از الگوريتم تكامل تفاضلي (مطالعه موردي : حوضه آبريز رودخانه مرك)

شبيه‌سازي بارش رواناب و توليد هيدروگراف، كاربرد فراواني در تحليل رفتار حوضه در مقابل بارش، محاسبه حجم و پيك سيلاب، ميزان تلفات و امكان طراحي ابعاد سازه‌ها دارد. يكي از رايج‌ترين مدل‌هاي شبيه‌ساز HEC-HMS مي‌باشد. در اين پژوهش با هدف آناليز حساسيت پارامترهاي رونديابي هيدروگراف سيل در حوضه آبريز رودخانه مرك، ابتدا با افزونه HEC-GeoHMS در محيط Arc GIS و نقشه DEM منطقه، خصوصيات فيزيوگرافي حوضه ساخته و در مدل HEC-HMS فراخواني گرديد. سپس با وارد نمودن داده‌هاي سه رخداد سيلاب و بارش متناظر آن، هيدروگراف محاسباتي ايجاد و جهت واسنجي ابتدا به‌روش سعي وخطا مدل در محدوده‌اي مطلوب قرار گرفت كه بتوان با استفاده از الگوريتم تكامل تفاضلي بهينه‌سازي را انجام داد. در بهينه‌سازي با تابع هدف به‌حداقل رساندن ميانگين مجموع مربعات خطا، پارامترهاي K و X ماسكينگام كه حساسيت ويژه‌اي در توليد هيدروگراف دارند بهينه و كارايي مدل را در رده عالي قرار داد بطوريكه براي رخداد سيلاب تاريخ آبان 1394 معادل نوامبر2015 و با شرط توقف 50 تكرار (NSE=0.871, PBIAS=25.52, RMSE=0.4,   NRMSE=2.63)، در رخداد سيلاب فروردين 1395 معادل مارس2016 ( NSE=0.731, PBIAS=28.82, RMSE=0.5, NRMSE=1.01) و در رخداد اسفند 1398 معادل فوريه2020 (NSE=0.834, PBIAS=7.96, RMSE=0.4, NRMSE=0.95) قرار گرفت كه نشان از كارايي عالي مدل بعد از بهينه‌سازي ضرايب ماسكينگام با الگوريتم تكامل تفاضلي(DE) دارد.