استفاده از شيوه‌هاي ميكرومورفولوژيكي براي طبقه‌بندي هندسي خاكدانه‌هاي متأثر از تيمارهاي متنوع

چرخه‌هاي تر و خشك شدن با ايجاد توالي‌هاي منقبض و منبسط شدن در خاكدانه‌ها موجب تغييراتي در ميكروساختار خاك مي‌شود. در اين مطالعه سعي شد با اعمال چرخه‌هاي رطوبتي در تيمارهاي مختلف اصلاحي (كربنات كلسيم، كربنات كلسيم مضاعف، اكسيد آهن، تيمار تركيبي، كاتيون، ماده آلي) و تخريبي (گلخرابي) و حذف (حذف كربنات كلسيم، حذف اكسيد آهن، حذف ماده آلي) در خاك‌هاي شن‌لومي و رس‌سيلتي تغييرات ويژگي‌هاي هندسي خاكدانه‌ها مورد بررسي قرار گيرد. اين پژوهش بر اين فرض استوار است كه اعمال تيمارهاي مختلف، شدت و نوع اثرات چرخه‌هاي خيس و خشك شدن بر ويژگي‌هاي خاكدانه‌ها را تحت تاثير قرار مي‌دهد.با استفاده از نرم‌افزار ImageJ، پردازش تصاوير تهيه شده از بلوك‌هاي خاك به صورت دوبعدي و سه‌بعدي انجام شد و علاوه بر حجم و سطح خاكدانه‌ها، ويژگي‌هايي همچون ضرايب كشيدگي و پهن‌شدگي نيز تخمين و در طبقه‌بندي خاكدانه‌ها استفاده شد. مقايسه تيمارها از طريق تعيين Z‌Score انجام شد و به منظور تجزيه و تحليل آماري و ترسيم نمودارها نيز، به صورت موازي از نرم‌افزارهاي Orange.3 و Excel 2016 استفاده شد. نتايج نشان داد كه تيمارهايي همچون كربنات كلسيم، كاتيون و ماده آلي سبب افزايش ضريب كشيدگي خاكدانه‌ها، و تيمارهاي تخريبي سبب افزايش ضريب پهن‌شدگي در هر دو بافت مورد مطالعه شد. در تيمارهاي حذف نيز ضرايب كشيدگي و پهن‌شدگي خاكدانه‌ها عمدتاً كم‌تر از تيمارهاي اصلاحي بود. طبقه‌بندي هندسي خاكدانه‌ها نشان داد بخش كمي از آن‌ها در خاك‌هاي شن‌لومي در دسته خاكدانه‌هاي كشيده قرار گرفتند، در حالي كه بيش از نيمي از خاكدانه‌ها در دسته انواع پهن‌شده قرار داشت. در خاك رس‌سيلتي توزيع يكساني از خاكدانه‌هاي كشيده، تيغه‌اي و پهن‌شده مشاهده گرديد، با اين حال در هيچكدام از تيمارهاي مورد مطالعه، خاكدانه‌ها در دسته انواع فشرده قرار نداشتند. با توجه به اثر مستقيم شكل خاكدانه‌ها در هدايت هيدروليكي خاك‌ها، بكارگيري روش مورد استفاده در اين پژوهش مي‌تواند به خوبي وضعيت ميكروساختار خاك‌ها از ديدگاه خاكدانه‌ها را تعيين نمايد.