مطالعه وضعيت انباشت فلزات سنگين در خاك در نتيجه كاربرد چندساله كمپوست زباله شهري با استفاده از مدل سازي

ورود عناصر سنگين به خاك از طريق مديريت كوددهي و در نهايت به زنجيره‌ي غذايي يكي از چالش‌هاي مهم كشاورزي محسوب مي‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت انباشت برخي فلزات سنگين در كرت‌هاي 4 سال تيمار شده با سطوح مختلف كمپوست زباله شهري در سال زراعي 1400 در موسسه تحقيقات خاك و آب كرج اجرا شد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل T1: شاهد (كاربرد كودهاي شيميايي NPK)؛T2 : 20 تن كمپوست زباله شهري هر دوسال يكبار+ كودهاي شيميايي NPK؛T3 : كاربرد سالانه20 تن در هكتار كمپوست زباله شهري + كود شيميايي نيتروژن؛T4 : كاربرد سالانه 20 تن كود كمپوست زباله شهري؛T5 : كاربرد 20 تن در هكتار كمپوست زباله شهري هر دو سال يكبار + كاربرد كودهاي شيميايي NPK + كاربرد محرك‌هاي زيستي رشد گياه بود. بر اساس غلظت فلزات مورد مطالعه در خاك، وضعيت انباشت آنها با استفاده از مدل‎هاي HYDRUS-1D و MACRO بررسي شد. نتايج پيش‌بيني مدل از وضعيت انباشت فلزات سنگين مورد مطالعه در عمق 45-0 سانتي‌متر خاك نشان داد كه مسئله‌دارترين تيمار، تيمار T3 مي‌باشد، به‌طوري‌كه كاربرد آن بعد از 50 سال، بيشترين انباشت فلزات سنگين را در پي خواهد داشت. از اين رو به‌منظور بهره بردن از پتانسيل قابل توجه كمپوست زباله شهري در افزايش عملكرد محصول و همچنين، كاهش خطر ورود فلزات سنگين به زنجيره غذايي، پيشنهاد مي‌شود بعد از كنترل كيفي كمپوست مورد استفاده از نظر محتواي فلزات سنگين، ميزان مصرف آن متناسب با نياز تغذيه اي گياه و خصوصيات خاك بوده و ترجيحاً بصورت تلفيقي با كود شيميايي مصرف شود.