انباشت و توزيع فلزات سنگين در گياه گشنيز (Coriandrum sativum L.) تحت تاثير آبياري با پساب تصفيه شده شهري

ايران بعنوان يكي از مناطق خشك و نيمه­خشك جهان با كاهش منابع آب تجديدپذير روبر است و همچنان حجم تقاضا براي دستيابي به آب در اين كشور رو به افزايش مي‌باشد. اين مساله سبب شده است كه تصميم‌گيرندگان حوضه آب، منابع آب با كيفيت بهتر را براي مصارف شهري و شرب اختصاص داده و منابع آب با كيفيت نامطلوب‌تر (همچون فاضلاب تصفيه‫شده) را براي مصارفي همچون آبياري اراضي كشاورزي اختصاص دهند. اما وضعيت تجمع فلزات سنگين در اندام‫هاي مختلف محصولات آبياري شده با پساب بويژه سبزيجات برگي نامشخص است و به‌دليل خطر ورود اين فلزات سمي به چرخه غذايي انسان ضروريست كه پيوسته اندازه‫گيري و پايش شود. اين پژوهش براي نخستين بار با هدف بررسي اثرات آبياري با پساب تصفيه شده شهري در مقايسه با آب چاه (تيمار كنترل) بر تجمع فلزات سنگين در ريشه و اندام هوايي گياه گشنيز انجام شد. نتايج نشان داد كه غلظت همه فلزات سنگين مورد بررسي در اندام‫هاي گياه گشنيز آبياري شده با پساب تصفيه شده بصورت معني‫داري بيشتر از تيمار آبياري با آب چاه بود ولي غلظت اين فلزات در تمام اندام‫هاي گياه گشنيز پايين‫تر از استانداردهاي توصيه شده براي سلامت محصولات كشاورزي ارزيابي گرديد. بيشترين غلظت مس و روي (به ترتيب 25 و 51 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) در اندام هوايي گشنيز در مقايسه با ريشه مشاهده شد. در شرايط كنوني كمبود منابع آب در كرمانشاه، پساب تصفيه شده شهري مي‫تواند به عنوان يك منبع آب مطمئن و پايدار براي آبياري اراضي وسيع كشت گشنيز مورد استفاده قرار گيرد بطوريكه تجمع فلزات سنگين در گياه براي سلامت انسان خطرساز نباشد.