مطالعه اثرات فراكسيونهاي سم عقرب همياسكورپيوس‌لپتوروس بر مقادير گلوكز و هورمونهاي انسولين، گلوكاگون و كورتيزول در رت

عقرب همي‌اسكورپيوس‌لپتوروس به عنوان خطرناك‌ترين عقرب در مناطق جنوب و جنوب غربي ايران شناخته شده است.  اين عقرب مي تواند موجب بيماري و حتي مرگ در انسان و حيوانات شود.  هدف از انجام اين مطالعه بررسي اثرات متابوليك و اندوكرين فراكسيون هاي مختلف سم عقرب همي‌اسكورپيوس‌لپتوروس بود.  براي اين منظور سم عقرب به روش شوك الكتريكي استحصال و پس از جداسازي فاز محلول به كمك كروماتوگرافي ستوني توسط ژل سفادكس G 50، تعداد 6 فراكسيون بر اساس جذب نوري در طول موج nm 280 جداسازي شد.  سپس 72  سر رت نر نژاد ويستار در 8 گروه مساوي شامل  كنترل (NS)، سم خام (µg/kg 1000)،  فراكسيون هاي  I(µg/kg 1۲0)،  II(µg/kg ۴۳۰)،  III(µg/kg ۸۰)،  IV(µg/kg ۱۸۰)، V (µg/kg ۶۰) و VI(µg/kg 1۳0) تقسيم و طبق مقادير فوق به ترتيب با سرم فيزيولووژي، سم خام و فراكسيون هاي مختلف از طريق داخل صفاقي مورد تزريق قرار گرفتند.  آنگاه در زمان 1، ۳، ۲۴ و ۷۲ ساعت پس از تزريق، غلظت گلوكز به روش آنزيمي و مقادير هورمون‌هاي انسولين، گلوكاگون و كورتيزول به روش اليزا با استفاده از كيت هاي اختصاصي رت مورد سنجش قرار گرفت. نتايج نشان داد تزريق سم خام و تمامي فراكسيون ها موجب افزايش معني دار گلوكز نسبت به گروه كنترل گرديد.  همچنين افزايش معني دار كورتيزول و گلوكاگون متعاقب تزريق در سم خام و فراكسيون هاي II و VI مشاهده گرديد. همچنين ميانگين انسولين در گروه هاي دريافت كننده سم خام و  فراكسيون هاي II  و VI كاهش معني داري را نشان داد. اين يافته ها نشان داد كه تزريق فراكسيون هاي مختلف سم عقرب همي‌اسكورپيوس‌لپتوروس مي تواند  با اثر بر هورمون هاي تنظيم كننده گلوكز روند متابوليسم را تحت تأثير قرار داده و موجب تغييراتي در فرآيندهاي متابوليسمي شود.  شناسايي اين اثرات با توجه به اثرات وسيع اين هورمون ها در متابوليسم و همچنين تغييرات ناشي از فراكسيون هاي سم مي تواند به درشناسايي هر چه دقيق تر مكانيسم هاي سميت و نيز اتخاذ روش هاي درماني اختصاصي در موارد عقرب گزيدگي كمك كننده و مفيد باشد.