الگويي براي معماري سازماني؛ با تأكيد بر شاكله سازمان (مورد مطالعه: فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي ايران)

زمينه و هدف: يكي از ظرفيت هاي علمي در طراحي ساخت و ساختار سازمان ها و برنامه ريزي به منظور تحقق آينده مطلوب و ممكن آنها، معماري سازماني است. از طرفي، ابتناي چارچوب هاي مرسوم بر فناوري اطلاعات، دستيابي به مقاصد معماري در سازمان هاي برخوردار از زير ساخت هاي ارزشي را با چالش جدي مواجه مي سازد. پژوهش حاضر، با هدف دست يابي به الگويي براي معماري سازماني با تأكيد بر شاكله سازمان و در نظر گرفتن همزمان ماهيت، ابعاد و عناصر كلان آن، مبتني بر مباني فكري انقلاب اسلامي و با ملاحظه پويايي هاي محيطي در فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي ايران انجام شده است.روش: اين پژوهش بنيادين، توسعه اي و كاربردي، با اتخاذ رويكرد تركيبي (قياسي و استقرايي) و تطبيقي و نيز استفاده از روش پارادايميك (راهبردهاي اثبات گرايانه، تفسيري، انتقادي، داده بنياد و اجتهادي) در تحليل يافته ها انجام شده است.يافته ها: مهم ترين يافته هاي اين پژوهش، تعريف معماري و تعيين عناصر پايه آن شامل تصويركلي آينده مطلوب و ممكن، جايگاه، نقش ها، كاركردها، ويژگي ها، اجزاي آرايه اي و ساخت درون، اجزا، روابط كلي و درنهايت، طراحي الگوي كلي معماري سازماني (در اين مطالعه، فراجا) بوده است و برخلاف چارچوب هاي رايج معماري سازماني، تلاش شده است تا تمامي جنبه هاي كلان سازمان مورد توجه قرار گيرد.  نتايج: نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه سازمان هاي بزرگ، به منظور حركت از وضع موجود به وضعيت مطلوب و احراز آمادگي براي مواجهه با محيط آينده، بايد در ابتدا تصوير روشني از آينده سازمان، مبتني بر مباني فكري و اسناد بالادستي به عنوان جهت سازها و همچنين تغييرات محيط آينده و ظرفيت هاي موجود سازماني، ارائه و سپس با ابتنا بر اين تصوير، ساير عناصر پايه الگوي معماري خود را تعيين كنند. اين الگو مي تواند نقشه راهي براي بازتعريف مفاهيمي چون تحول راهبردي و معماري سازماني جامع نگر برخوردار از رويكرد معرفتي، با تأكيد بر شاكله و ماهيت سازمان و توجه به ابعاد مختلف آن فراهم كند.