ابعاد، بيانگرها و مؤلفه‌هاي به‌زيستن سالمندان: يك مرور حيطه‌اي

اهداف بيش از 2 دهه است كه جهان با پديده سالمندي جمعيت مواجه شده است. افزايش نسبت جمعيت سالمندان، سياست‌گذاري‌ها جهت ارتقاي به‌زيستن و رفاه اين گروه سني را ناگزير مي‌‌كند. از‌آنجايي‌كه اجماع كافي در حوزه نظري نسبت به مفهوم به‌زيستن وجود ندارد، اين مطالعه به بررسي ابعاد و مؤلفه‌هاي به‌زيستن سالمندان در مطالعات منتشر‌شده اين حوزه مي‌پردازد. مواد و روش ها مطالعه پيش‌رو به روش مرور حيطه‌اي و براساس پروتكل 6 مرحله‌اي آركسي و اومالي انجام شده است. بدين منظور كليه مقالات انگليسي و فارسي منتشر‌شده از سال 2000 ميلادي و 1380 خورشيدي كه به‌زيستن سالمندان را بررسي كرده‌اند، با استفاده از كليدواژه‌هاي منتخب جست‌وجو شده و مطابق با فرايند مرور حيطه‌اي، از بين يافته‌هاي اوليه، 25 مطالعه در‌نهايت انتخاب و بررسي شدند. يافته ها در مطالعات به‌زيستن سالمندان، گاه رويكرد ذهني، گاه رويكرد عيني و در مواردي رويكردي با استفاده توأمان از ابعاد عيني و ذهني استفاده شده كه براساس يافته‌هاي اين پژوهش، رويكرد اخير بيشتر مورد استفاده گرفته است. بيشترين ابعاد مورد‌اشاره به ترتيب فراواني بيانگرها وضعيت سلامت، به‌زيستن ذهني، وضعيت اجتماعي، تعامل با محيط، وضعيت اقتصادي و منابع در دسترس و توانمندي‌ها بودند. بيانگرها و مؤلفه‌هاي به‌زيستن اين مطالعات در مدلي به تفكيك سطوح فردي، خانوادگي، اجتماعي محلي و جامعه ارائه شده است. نتيجه گيري سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي براي به‌زيستن سالمندان، نيازمند توجه توأمان به ابعاد عيني و ذهني و در نظر گرفتن مؤلفه‌ها و بيانگرهاي متفاوتي براساس زمينه و بستر جامعه مورد‌مطالعه است.