شناسايي و تحليل علل و پيامدهاي بروز پديده حضورگرايي با رويكرد نقشه ‌شناختي فازي

در نظام اداري و سازماني كشور يكي از مهم‌‎ترين مشكلاتي كه مانع عملكرد صحيح كاركنان و سازمان مي‌‎شود پديده‎اي تحت عنوان حضورگرايي است. حضورگرايي پديده‌اي است كه براساس آن كاركنان به صورت عيني در محيط كار حضور دارند اما از لحاظ كاركردي غايب هستند. با توجه به اينكه حضورگرايي يكي از مهم‌‎ترين عارضه‌‎هاي سازماني كشور است و داراي تبعاتي منفي در سطح فردي و در سطح سازماني است، لذا پژوهش حاضر با هدف شناسايي و تحليل علل و پيامدهاي بروز پديده حضورگرايي در بانك‎هاي دولتي استان لرستان انجام پذيرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي از حيث گردآوري اطلاعات در زمره پژوهش‌هاي اكتشافي است. همچنين اين پژوهش از نوع تحقيقات آميخته به صورت كيفي و كمي و بر مبناي فلسفه قياسي استقرايي است. مشاركت‌كنندگان در پژوهش خبرگان هستند كه تعداد 30 نفر با روش نمونه‌گيري هدفمند و براساس اصل كفايت نظري انتخاب ‌شده‌اند. همچنين مشاركت‌كنندگان پژوهش در بخش كمي مديران و كاركنان بانك‌هاي دولتي استان لرستان به تعداد 3000 مي‌باشند كه براساس جدول مورگان 341 نفر از آنان با استفاده از نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات در بخش كيفي مصاحبه است كه قابليت اعتبار و اعتمادپذيري آن با استفاده از روايي محتوايي و روايي نظري و روش پايايي درون شناسه‌گذار و ميان شناسه‌گذار تأييد شد. همچنين ابزار گردآوري اطلاعات در بخش كمي پرسشنامه است كه قابليت اعتبار و اعتمادپذيري آن با استفاده از روايي محتوايي و پايايي بازآزمون تأييد شد. داده‌هاي كيفي با روش تحليل محتوا و داده‌هاي كمي با روش نقشه شناختي فازي تحليل گرديد. يافته‎‌‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه عدم پذيرش دوركاري و انعطاف كاري از سوي سازمان، برخورداري از تعهد سازماني، نوع رابطه استخدامي فرد با سازمان مه‌م‎ترين دلايل بروز پديده حضورگرايي هستند. همچنين پديدآيي حالت تنبلي سازماني، كاهش عملكرد و بهره‌‎وري فردي و سازماني، پديدآيي كاركنان نامرئي به‌عنوان ‌پيامدهاي بروز پديده حضورگرايي در بانك‌‌‌‌‌‌هاي دولتي استان لرستان شناسايي شدند. براساس يافته‌هاي پژوهش، پديده حضورگرايي پديده‎اي منفي و زيان‎بار است كه عملكرد و بهره‌‎وري نيروي انساني و سازمان را به‌شدت تحت‌‎الشعاع قرار مي‎دهد و با ايجاد اختلال در عملكرد كلي سازمان منجر به سوق دادن سازمان به سمت سازماني ناكارآمد مي‌‎‌‌‌شود.