گونه‌‌شناسي معماري آرامگاه‌‌هاي اليمائي

باور به زندگي پس از مرگ به خلق گورستان‌ها، بناهاي يادماني و آداب و رسوم مرتبط به آن مي‌‌انجامد. بقاياي برجاي مانده از جوامع باستاني در بيشتر مواقع به قبور و آرامگاه‌‌هاي آنان محدود مي‌‌شود، كه بررسي در آن بخش‌هايي از مذهب، آئين و باورهاي ديني آنان را آشكار مي‌‌كند. اليمائيان حاكمان نيمه‌مستقل و خودمختار هم‌زمان با سلوكيان و پارتيان در جنوب‌غربي ايران هستند كه گونه‌هايي از معماري آرامگاهي آنان برپايۀ كاوش‌‌هاي باستان‌‌شناسي در محوطه‌‌هايي چون: شوش، دستوا، گلالك، صالح‌داوود، كَلِ‌چندار شمي، چشمه‌چلوار، قلعه‌‌شياس، كافه‌‌بابك و هشتليك به‌دست آمده است. در بررسي معماري آرامگاهي اليمائي‌ها علاوه‌بر توصيف و گونه‌‌شناسي آنان، شباهت‌‌هاي قابل‌مقايسه‌‌اي با شيوه‌‌هاي خاكسپاري تمدن‌‌هاي پيشين و حكومت‌‌هاي هم‌زمان آشكار مي‌شود كه نويسندگان اين پژوهش با استفاده از مطالعات تاريخي-تطبيقي و براساس نتايج كاوش‌هاي اليمائي سعي‌در دستيابي به آن دارند. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه با توجه به تفاوت‌هاي زيست‌محيطي كوه و دشت، معماري آرامگاه‌‌هاي اليمائي به دو نوع كوهستاني و دشتي طبقه‌بندي مي‌شود. با توجه به موقعيت آن‌‌ها نسبت به سطح زمين، آرامگاه‌هاي كوهستاني به آرامگاه‌هاي زيرزميني، آرامگاه‌هاي نيمه‌زيرزميني و آرامگاه‌هاي ساخته‌شده در سطح و آرامگاه‌هاي دشت اليمائيان به دو گونۀ آرامگاه زيرزميني (سردابه‌اي) و آرامگاه نيمه‌زيرزميني تقسيم مي‌شدند. گونه‌شناسي و مقايسۀ آرامگاه‌هاي اليمائي با آرامگاه‌هاي به‌جامانده از تمدن‌هاي پيشين و بومي (بين‌النهرين و ايلام) و حكومت‌هاي سلوكي و اشكاني نشان مي‌دهد كه اين مقبره‌ها هنوز تحت‌تأثير سنت‌هاي محلي مانند بين‌النهرين و ايلام هستند.