مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تاثير ميكوريزا و نانو ذرات آهن و سيليكون بر برخي صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي چاودار در ‌شرايط قطع آبياري

چكيده فارسي :

محدوديت آبي يكي از مهمترين تنش هاي غير زيستي است كه مي تواند رشد و عملكرد چاودار (Secale cereal L.) را كاهش دهد. راه كارهاي متعددي به منظور بهبود عملكرد چاودار تحت شرايط محدوديت آبي پيشنهاد شده اند كه در ميان آنها كاربرد ميكوريزا و نانوذرات آهن و سيليكون، نقش مهمي را در بهبود عملكرد اين گياه ايفا مي كند. در اين رابطه به منظور بررسي تاثير ميكوريزا و نانوذرات آهن و سيليكون بر برخي صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي چاودار در شرايط قطع آبياري، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1401 اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل آبياري در سه سطح (آبياري كامل به‌عنوان شاهد، قطع آبياري در 50 درصد مراحل سنبله دهي و آبستني (چكمه‌اي شدن)، كاربرد ميكوريزا در دو سطح (بدون كاربرد به‌عنوان شاهد و كاربرد ميكوريزا)، محلول پاشي نانواكسيدآهن و سيليكون در چهار سطح (محلول پاشي با آب به عنوان شاهد، محلول پاشي نانواكسيد آهن، نانوسيليكون، كاربرد توام نانواكسيدآهن و سيليكون) بود. نتايج نشان داد كه قطع آبياري، هدايت روزنه اي و محتواي نسبي آب را در همه مراحل نمونه برداري كاهش داد ولي، كاربرد نانوذرات و ميكوريزا قادر بودند بخشي از اين كاهش را جبران نمايند. همچنين كاربرد توام نانوذرات و ميكوريزا در شرايط قطع آبياري در مرحله آبستني، محتواي مالون دي آلدهيد و پراكسيد هيدروژن (به ترتيب 58.87 و 36.04 درصد) را نسبت به عدم كاربرد نانوذرات و ميكوريزا در همان سطح از آبياري، كاهش داد ولي فعاليت آنزيم هاي كاتالاز، پلي فنل اكسيداز و پراكسيداز (به ترتيب 34.67، 32.14، 32.18 درصد)، محتواي پرولين و قندهاي محلول (به‌ترتيب 38.01 و28.33 درصد) را در مقايسه با عدم كاربرد ميكوريزا و نانوسيليكون و آهن در همان سطح آبياري افزايش داد. بيشترين عملكرد دانه (2.76 گرم در بوته) در كاربرد توام نانوذرات و ميكوريزا در شرايط آبياري كامل بدست آمد كه در مقايسه با عدم كاربرد ميكوريزا و نانوذرات در شرايط قطع آبياري در مرحله آبستني، عملكرد دانه را 45.2 درصد افزايش داد. بر اساس نتايج اين بررسي، مي توان پيشنهاد نمود كه در شرايط قطع آبياري، كاربرد نانوذرات و ميكوريزا مي‌تواند با بهبود صفات فيزيولوژيك و بيوشيميايي، عملكرد دانه چاودار را افزايش دهد.