مقايسه‌ي اثربخشي درمان ذهن‌آگاهي نوجوان‌محور و آموزش راهبردهاي تنظيم هيجان بر رفتارهاي پرخطر، سرگرداني ذهني و افسردگي نوجوانان

مقدمه: افسردگي اختلالي شايع در نوجواني است كه پيامدهاي وسيعي به‌دنبال دارد. يكي از پيامدها، سرگرداني ‌ذهني است كه با تشديد افكار ناكارآمد، احتمال بروز رفتارهاي پرخطر را به‌طور نگران‌كننده‌اي افزايش مي‌دهد. به‌اين‌ترتيب لازم است مداخلات روان‌شناختي در اين زمينه ارائه گردد. بنابراين پژوهش حاضر با هدف مقايسه‌ي اثربخشي درمان ذهن‌آگاهي نوجوان‌محور و آموزش راهبردهاي تنظيم‌ هيجان بر رفتارهاي پرخطر، سرگرداني‌ ذهني و افسردگي نوجوانان انجام شد. مواد و روش‌ها: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي بود كه روي نوجوانان دختر افسرده‌ي شهر اصفهان، در سال 1400 انجام گرفت. بدين‌منظور، 45 نوجوان افسرده، به‌ روش در‌دسترس انتخاب شده و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه، گمارش شدند. گروه آزمايش اول، درمان ذهن‌آگاهي و گروه آزمايش دوم، آموزش تنظيم ‌هيجان را به‌مدت هشت جلسه‌ي شست‌دقيقه‌اي دريافت نمودند و گروه ‌گواه، مداخله‌اي دريافت نكردند. شركت‌كنندگان، پرسش‌نامه‌ي رفتارهاي پرخطر (۱۳۹۰)، مقياس سرگرداني ‌ذهني و پرسش‌نامه‌ي افسردگي را در مراحل پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري تكميل كردند. داده‌ها با روش تحليل ‌واريانس با اندازه‌گيري ‌‌مكرر و با استفاده از نرم‌افزار SPSS بررسي شدند.يافته‌ها: بين دو گروه آزمايش با گروه گواه در متغيرهاي پژوهش، در مرحله‌ي پس‌آزمون و پيگيري نسبت‌به مرحله‌ي پيش‌آزمون، تفاوت معناداري وجود دارد كه باتوجه‌به ضرايب تأثير، مي‌توان گفت 14/3درصد از تفاوت در رفتارهاي پرخطر، 18/3درصد از تفاوت در سرگرداني ذهني و 28/3درصد از تفاوت در افسردگي، ناشي از درمان ذهن‌آگاهي نوجوان‌محور و آموزش تنظيم ‌هيجان بوده است (0/01 P). بين دو گروه آزمايش تفاوت معناداري مشاهده نشده است. نتيجه‌گيري: درمان ذهن‌آگاهي نوجوان‌محور و آموزش راهبردهاي تنظيم ‌هيجان مي‌توانند نقش مهمي در بهبود رفتارهاي پرخطر، سرگرداني ذهني و علائم نوجوانان افسرده، ايفا كنند.