تبيين مفهوم ادراك قدرت در رابطه زناشويي: يك مطالعه كيفي

مقدمه: امروزه تغيير در نقش‌هاي سنتي خانواده موجب ادراك معناي پيچيده قدرت در خانواده شده و تعاملات زوجين را دستخوش تغييرات بسياري كرده است. پژوهش حاضر با هدف تبيين مفهوم ادراك قدرت در رابطه‌ زناشويي زوجين ايراني و ارائه مدل نظري آن انجام شده است.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر يك پژوهش كيفي بود كه به روش تحليل داده‌بنياد بين زوجين ايراني در سال 1401 انجام گرفت. به‌منظور جمع‌آوري داده‌ها از مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختار يافته (به‌صورت زوجي و فردي) با 11 زوج تا مرحله اشباع داده‌ها استفاده گرديد. تحليل داده‌ها نيز با استفاده از نرم‌افزار نسخه 20 MAXQDA انجام شد.يافته‌ها: بر اساس نتايج اين پژوهش، 18 مضمون فرعي، 10 مضمون اصلي، 1 مقوله محوري يكسان در هر دو گروه مورد مطالعه وجود داشت. مفاهيم تشكيل‌دهنده و مؤثر بر ادراك قدرت در زوجين شامل بسندگي شخصي، نگرش‌هاي علّي، بايدها و نبايدها، ويژگي‌هاي شخصيتي و دموگرافيك، بالندگي و تعارضات ناهشيار و راهبردهاي متعاقب قدرت ادراك‌شده بود. درنهايت ارتقاي كيفيت زندگي و آشفتگي در روابط زناشويي دو مقوله‌اي بود كه در بستر پيامدهاي ادراك قدرت به دست آمد. همچنين مقوله محوري آميختگي قدرت موقعيتي-دلبستگي شناسايي شد.نتيجه‌گيري: از آن‌جايي‌كه نتايج اين پژوهش تأثير چشمگير ادراك قدرت بر كيفيت زندگي زوجين را نشان داد. چون اين موضوع از خانواده بر فرهنگ و جامعه نيز اثرگذار است، اقدامات آموزشي درزمينه ادراك قدرت در رابطه زناشويي به زوجين حائز اهميت و توجه بيشتر است.