تحليل مقايسه‌اي ساختار زماني روايت در آثار نمايشي بهرام بيضايي و اكبر رادي (مطالعۀ موردي نمايشنامه‌هاي افرا يا روز مي‌گذرد و خانمچه و مهتابي)

پژوهش حاضر به بررسي مقايسه اي ساختار زمان در نمايشنامه هاي افرا يا روز مي‌گذرد و خانمچه و مهتابي مي پردازد. ژار ژنت به منظور شناخت ساختار زمان در روايت، عناصر نظم، تداوم و بسامد را مورد تحليل قرار ميدهد تا انواع گذشته/آينده نگري، زمان پريشي و شتاب هاي زماني با ضرباهنگ هاي متفاوت در روايت مشخص شود. همچنين نظريه پردازاني چون فلودرنيك، ريمون كنان و چتمن به بسط آراي وي در روايت هاي داستاني و نمايشي پرداخته اند. پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين است كه بيضايي و رادي در قياس با يكديگر ساختار زماني روايت را در متن نمايشي چطور به رشتۀ تحرير درآورده اند؟ هدف نيز مطالعۀ قياس مند زمان روايت در متون اين دو نويسنده از منظر ساختاري با تكيه بر آراي ژرار ژنت و ديگر نظريه پردازان اين حوزه است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي انجام شده و داده ها از طريق اسنادي با مطالعات كتابخانه اي گردآوري شده است. يافته ها مؤكد اين نكته اند كه گذشته نگري و تخطي زماني به گونه اي مبرز جريان روايي نمايشنامه و ساختار زماني آن را دستخوش تغيير ساخته اند و در كنار آن تداوم و بسامد زماني نيز دخيل بوده اند. درنتيجه نمايشنامه ها از لحاظ ارتباط حوادث با ديگر عناصر روايي مانند شخصيت ها، مضمون، پيرنگ و غيره قالبي نزديك به سنت نمايشي ايراني پيدا مي كنند كه در افرا به لحاظ شيوۀ روايت داستاني چشمگيرتر است. حال آنكه در خانمچه و مهتابي شكستگي هاي زماني در ساختار روايت ارتباط بيشتري با جنبه هاي نمايشي پيدا ميكند.