تحليل نشانه‌شناختي كيفيت انعطاف‌پذيري در مسكن سنتي يزد

تفاوت ميان نگرش طراح و مخاطب، تفاوت ميان گروه‌هاي مختلف مخاطبين، تحول مخاطبان در طول زمان و تغيير مداوم پديده‌ها از جمله مواردي هستند كه موجب كامل نبودن پيش‌بيني نيازها و شرايط متغير مخاطب از سوي طراح مي‌شوند؛ از اين رو معماريِ انعطاف‌پذير ضروري مي‌نمايد. انعطاف‌پذيري به مثابه كيفيتي فضايي، هماهنگ‌‌سازي «ارتباط» ميان «انسان، فضا و زمان» بوده و بدين‌سان، قابليت فضا در پذيرش كاركردهاي متعدد و متنوع در بازه‌هاي زماني مختلف، افزايش مي‌يابد. از يك سو ارتباط انسان با فضا به دو گونه مستقيم (فعاليت) با محتواي معاني اوليه و غيرمستقيم (تصورات) با محتواي معاني ثانويه رخ مي‌دهد؛ از سوي ديگر، از آنجاكه انعطاف‌پذيري فضا يك كيفيت معنايي به شمار مي‌آيد، در مسكن سنتي ايران مي‌توان كيفيت انعطاف‌پذيري را به مثابه نشانه معناداري فضاهاي اين گونه از معماري در دانش نشانه‌شناسي، يعني دانشي كه بر چگونگي توليد و تفسير معنا در چارچوب قراردادهاي مشترك فرهنگي (رمزگان) تمركز دارد، مورد تحليل قرار داد. از اين رو اصول و قواعد نشانه‌شناسي قابليت توصيف و تحليل وجه ارتباط غيرمستقيم انسان با فضا (تصورات)، به جهت تفسير معناي گونه‌هاي انعطاف‌پذيري، و به تبع آن وجوه ديگر ارتباط را خواهد داشت. بر مبناي اين تحليل نشانه‌شناختي، هماهنگي ميان صورت و محتوا در معماري انعطاف‌پذير، با پذيرش نقش نشانگي توسط كالبد، منجر به تحقق فرايند تفسير و در نتيجه «ارتباط عميق» ميان مخاطب و معماري مي‌شود. تحقيق حاضر در روندي سلسله مراتبي، به بحث و بررسي پيرامون تبيين مفاهيم انعطاف‌پذيري معماري، تعيين جايگاه انعطاف‌پذيري در مسكن سنتي ايران، تبيين قواعد نشانه‌شناختي و تطبيق آنها با مفاهيم انعطاف‌پذيري در معماري و تدوين الگوهاي نشانه‌شناختي تفسير اين مفاهيم در مصاديق مسكن سنتي يزد مي‌پردازد. در روش‌شناسي اين تحقيق، گردآوري داده‌ها به روش اسنادي- كتابخانه‌اي آغاز شده، ساماندهي اطلاعات به روش توصيفي- تحليلي و تطبيق ميان مفاهيم كيفيت انعطاف‌پذيري و مباني نشانه‌شناسي با راهبرد استدلال منطقي انجام مي‌شود.