ناخودآگاه تباري و ترجيح همساني سرپوش هاي انساني و آسمانه بناها (گزارش همانندي 50 سرپوش انسان و سرپوش بنا در بين اقوام آسياي شرقي، غربي و ميانه)

ناخودآگاه جمعي كارگزار بسياري از كنش‌هاي هنري است و معمولا در تعيين كليات آن‌ها، نقش اصلي را ايفا مي‌كند. اما تجربه نشان مي‌دهد اين ناخودآگاه تباري است كه در ماندگاري و حتي جزئيات آثار هنري، ازخود كارآيي بيشتري نشان مي‌دهد. هدف اين پژوهش نشان دادن تاثير ناخودآگاه تباري در جاري‌سازي الگوهاي ماندگار معماري با رويكرد رواني_زيستي است. سؤال‌ اصلي عبارتند از: بين الگوهاي سرپوش‌هاي بومي و الگوهاي ماندگار آسمانه بناها در مناطق آسيايي چه مقدار همساني وجود دارد؟ براي رســيدن به پاســخ اين پرسش، از روش تحقيق تفسيري_ تاريخي و روش استدلال، قياسي_استقرايي استفاده شد. بدين منظور از ميان سه منطقه آسياي شرقي، ميانه و غربي، و از كشورهايي با اقليم و مردماني داراي هويت قومي مشابه، همچنين تاثيرگذار بر فرهنگ و معماري زمانه، 50 آسمانه معماري بعد قرن 10، به روش كتابخانه‌اي انتخاب گرديد سپس با استفاده از نرم افزارهاي اتوكد و فتوشاپ، تناسبات شكلي آسمانه بناها با كلاه‌هاي رايج و مشابه هر منطقه مورد بررسي قرار گرفت. طبق يافته‌هاي تحقيق كه بيش از 85 درصد هم پوشاني را بين فرم هاي كاليبره شده نشان مي دهد؛ الگوي آسمانه ها محدود به سازه، كاربري و اقليم نيست و معماران، ضمن توجه به اين موارد، براي پاسخ به نيازهاي زيستي و رواني، سرپوش هاي اصيل و بومي هر تبار را در آسمانه هاي آن سرزمين به كار بسته اند. زيرا اين الگوها با وجود تفاوت در مصالح، هم از منظر اقليمي و هم از منظر سلايق فرهنگي بيشترين سازگاري را دارند. اين تشابهات علاوه بر خطوط پيراموني گاه در نقوش، بافت و حتي رنگ و جزئيات نيز قابل رويت است. از اين رو ميتوان گفت: ناخودآگاه تباري در حوزه شكلي، با غربال باورها، هنجارها بر اساس آزموده‌هاي موفق، فرم‌هاي منتج از آنها را پاس مي‌دارد و اين الگوهاي متنوع بومي را در معماري تبار خويش به كار مي‌بندد.