اقتصاد رفتاري صرفه‌جويي در مصرف برق خانوار شهري: يك مطالعه موردي براي استان مازندران

با پيشرفت تكنولوژي و توسعه يافتگي و امكان جانشيني بيشتر انرژي، وابستگي به برق بطور روزافزون افزايش پيدا كرده است. از آنجا كه بخش خانگي يكي از بزرگترين مصرف‌كنندگان برق محسوب مي‌شود، درك رفتار اين دسته از مصرف‌كنندگان براي مديريت مصرف برق و كاهش آلايندگي‌هاي ناشي از توليد برق ضروري است. هدف اصلي مطالعه حاضر، ارزيابي رفتاري مصرف برق خانگي در كنار عوامل اقتصادي تعيين كننده آن بر اساس مدل تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده (TPB)  مي‌باشد. در اين راستا، براي ارزيابي قصد ساكنان بخش خانگي در صرفه‌جويي برق و توضيح رفتارهاي صرفه‌جويي برق، ارتباط عوامل قيمتي و جامعه شناختي با قصد صرفه‌جويي بررسي شده است. براي آزمون فرضيه تحقيق مبني بر اثر معنادار و مسلط عوامل رفتاري بر مصرف برق خانگي، از معادلات ساختاري استفاده شده است. داده‌هاي تحقيق از طريق يك مطالعه ميداني شامل 405 آزمودني(بر اساس آماره كوكران اوركات) از مشتركان بخش خانگي استان مازندران جمع‌آوري‌شده است. بر اساس نتايج تحقيق حاضر، ضرايب مسير براي نگرش 0.442، كنترل رفتار درك شده 0.323، هنجار ذهني 0.128 به‌دست آمده است. اين در حالي است كه ضريب مسير قيمت برق معادل 0.121 (پايين تر از هنجار ذهني) برآورد شده است كه نشانگر اهميت معنادار ولي كمتر از عوامل رفتاري مي‌باشد. همچنين بر اساس يافته‌هاي اين مطالعه، ضريب مسير براي قصد صرفه‌جويي برق معادل 0.617 به‌دست آمده است كه دوباره نشان دهنده اهميت قابل توجه عوامل رفتاري در مصرف برق مي‌باشد. بر اساس نتايج اين تحقيق، توصيه مي‌شود سياست‌گذار براي كنترل مصرف برق، در كنار عوامل قيمتي، به عوامل رفتاري نيز توجه ويژه داشته باشد. به عنوان نمونه در چارچوب رويكرد تلنگر، طراحي قبوض بر اساس الگوهاي رفتاري و ارسال گزارش‌هاي ماهانه و فصلي در جهت مقايسه ميزان مصرف ساكنان با همسايگان مي‌تواند تأثير قابل توجهي بر كاهش مصرف برق داشته باشد. اين موضوع نه تنها به حفاظت از منابع و محيط زيست كمك مي‌كند بلكه اثرات منفي توزيع درآمدي ناشي از افزايش قيمت برق را نيز كاهش دهد.