گستره‌ علم حضوري و كاربست آن در تبيين ادراكات حقيقي و اعتباري در انديشه‌ علامه طباطبايي

علامه طباطبايي بر طبق مباني حكمت صدرايي علم حضوري را امري وجودي و مجرد از مادّه مي داند كه در آن، عالِم با واقعيّت خودْ، معلوم را مي يابد. يكي از مباحثي كه علامه به تفصيل مطرح نموده است، بحث از اعتباريات يا ادراكات اعتباري است. بايد دانست كه بين ديدگاه وي در علم حضوري و ادراكات اعتباري ارتباط وجود دارد به اين صورت كه نتايجي كه از نظريه‌ علامه درباره‌ حقيقت علم حضوري حاصل مي شود، در تعيين مبناي تمايز ادراكات حقيقي و اعتباري و نسبت آن‌ها با علم حضوري موثر است. بنابراين مسأله اين پژوهش عبارت است از: «ديدگاه ويژه‌ علامه طباطبايي در مسأله علم حضوري چگونه مبناي تمايز ادراكات حقيقي از اعتباري قرار مي گيرد؟» اين پژوهش به روش كتابخانه­اي – تحليلي انجام شده است؛ به اين منظور با توجه به مسأله تحقيق به آثار و عبارات علامه طباطبائي مراجعه نموده و سپس به تحليل آنها پرداخته شده است. يافته­هاي حاصل از اين پژوهش چنين است كه اولاً بر اساس تحليل علامه، حقيقت علم در علم حضوري منحصر است، چرا كه از نظر وي هر علم حصولي در حقيقت، علمي حضوري است؛ ثانياً نتايج حاصل از ديدگاه علامه در علم حضوري نقش ويژه اي در تحليل مبناي تمايز ادراكات حقيقي از اعتباري دارد؛ ثالثاً كاربست ديدگاه ويژه‌ علامه درباره‌ حقيقت علم حضوري و تحليل نتايج آن به ويژه در خصوص تبديل علم حضوري به حصولي است كه در مسأله‌ ملاك تمايز ادراكات حقيقي و اعتباري به كار رفته است. نتيجه پژوهش اين است كه بر حسب نظر علامه، مبناي ادراكات حقيقي، علوم حضوري محض و مبناي ادراكات اعتباري، علوم حضوري قابل تبديل به علم حصولي است.